Temmuz ortasına gelinmesiyle birlikte Aydın’ın Efeler ilçesindeki Cumartesi Pazarı, kış için konserve ve kurutmalık ürün alışverişi yapan vatandaşlarla hareketlenmeye başladı. Domates, biber, patlıcan gibi ürünler kasalarla pazara inse de, fiyatlar ve alım gücü arasındaki uçurum hem üreticiyi hem tüketiciyi zorluyor. Biber 30 lira, patlıcan 10 lira, domates 15 liradan başlıyor.
"GİDERLER ÇOK YÜKSEK"
15 dönüm domates, biber ve patlıcan eken çiftçi Erol Karabacak ise üretici olarak zorda olduklarını vurguladı: “Domates, biber, patlıcan gibi sebzeler üretiyorum. Fiyatlar düşük. Domates tarlada 9-10 lira, pazarda 15 lira. Bunun nakliyesi, masrafı derken maliyetleri kurtarmıyor. Bir kadın yövmiyesi bin lira. Girdilerin yüksek olması, 1 torba gübre bin 300 lira, mazot 55 lirayı buldu. Vatandaş alıyor da 15 liraya pahalı diyor. Ama vatandaş kışın domatesi 60- 70 lira alıyor. Ona hiç pahalı demiyorlar. Vatandaşa bedava götür desen hayır demez. Olan üreticiye oluyor. Pazarcının yer parası var, poşet parası var. Karın tokluğuna bile çalışılmıyor artık. Bu gidişle biz arazileri boş bırakacağız. Eskiye göre satışlar çok düştü. Eskiden ben pazar bir araba mal ile gelirdim, bitirirdim ürünleri. Şimdi, yarım araba mal getiriyorsun, yarısını geri götürüyorsun. Neden, vatandaşın alım gücü düştü, zincir marketler çoğaldı” diye konuştu.
“ÜRETİCİ REZİL HALDE”
Karabacak, “Sadece domatesin fidesinin tanesi 4 lira. Bir fide ile olmuyor, bu hale gelinceye kadar ki masraf var. Bir domatesin masrafı işçilik dahil minimum 6 lira tarladan alırsan. Geçen yıl tarlayı sürdük geçtik, domates toplamadık. Kurtarmıyor ki. Salça fabrikası 3 lira 90 kuruş fiyat verdi. Domatesin dönümde maliyeti 30 bin lirayı buluyor. O da dönümde 10 ton alırsan. Farz et 6 ton aldın ne oldu? Yani çiftçi çok zor durumda. Çiftçilik gerçekten rezillik ya. Patlıcan 10 lira 15 lira. Para mı bu. Bu çiftçi nasıl kalkınsın. Bizim köyde 500 tane üretci varsa bunun yüzde 98’i borçla gidiyor. Kredi çek onu kapat, bir kredi daha çek onu kapat. Faizler de yüksek. Hükümetin tarım politikasını değiştirilmesi lazım” dedi.
“FİYATLAR GEÇEN SENE İLE AYNI”
Pazarda alışveriş yapan Dilek Sarıkaya, “Biber fiyatı bu yılda 30 lira. Kurtulmalık patlıcan aldım. Biber aldım dizmek için. Domates alamadım daha. Fiyatlar şu an için uygun. Kırmızı biber geçen yılda 30 liraydı. 45 kilo biber aldım. Domates 12-20 lira. Uygun fiyatlı o da. Yetiştirmek zor. Şükür ben alabiliyorum ama, emekli, asgari ücretli için sıkıntı” ifadelerini kullandı.
“ÜRETİCİNİN DURUMU ZOR”
Çiftlik köyünde üreticiden domates alıp pazarda satış yapan Zahide Çelebi, “Fiyatlarda hiç zam yok. Geçen yıl neyse o. Üreticinin durumu zor. Biz tarladan 10 liraya alıyoruz, 12 liraya satıyoruz. Nasıl olacak bu. Vatandaş da çok alamıyor” dedi.
“FİYATLAR BUNDAN AŞAĞI DÜŞMEZ”
Köşk’te üreticilik yapan kadın satıcı ise şunları söyledi: “Fiyatlarımız güzel. Bu fiyatlar kazanamıyorum ama yapacak bir şey yok. Vatandaş alıyor, satışlar fena sayılmaz. Bundan aşağı fiyat olmaz”
“FİYATLARIN DÜŞMESİNİ BEKLEMESİNLER”
25 yıllık pazarcı Şemsettin Özkan da satışların zayıf olduğunu belirtti: “Satışlar çok iyi değil. Kışlık alışverişin tam zamanı. Fiyatlar çok iyi çünkü. Kışlık sebze fiyatları şu an çok iyi. Ama önümüzdeki hafta ne olur belli değil. Ürünler biterse, sıcak ürünleri vurursa fiyatlar yükselir. Kasa, kasa doamtes alımı bugün olmadı ama. Vatandaş alsa iyi olur. Çünkü fiyatlar yükselebilir . Alabilen bu fiyatlardan alsın. Fiyatların daha da düşmesini bekleyenler kaybederler. Patlıcan fiyatı 10-15 lira arası. Her sene kötüye gidiyor. Üretici, satıcı, alışveriş yapan vatandaş hepimiz kötü durumdayız.”
“FİYATLAR GÜZEL”
Ev hanımı Sebahat Mutlu, “Kışlık için domates, bamya, taze fasulye aldım. Bu sene patlıcan biber almadım, yapmayacağım. Ama fiyatları güzel. Sadece meyveler pahalı. Tabi önümüzü göremiyoruz. Hafta fiyatlar nasıl olur bilemem. Havalar da sıcaklar olduğu için ürünler kuruyabilir, fiyatlar artabilir” dedi.
“FİYATLAR GEÇEN YILA GÖRE İYİ”
Başka bir ev hanımı Emine Çankaya ise, “Fiyatlar çok şükür iyi. Geçen sene 2 kasa aldım 200 liraya, bu sene 3 kasa aldım 180 lira. Bu sene fiyatlar iyi. Başka bir şey hazırlamayacağım.” ifadelerini kullandı.
“2 KİLO ALACAĞIMA, YARIM KİLO ALIYORUM”
Gelini ile pazara alışverişe gelen emekli Fadime hanım, “Biber, patlıcan, börülce, bamya aldım, dolaba koyacağım. Fiyatlar pahalı. 2 kilo alacağımıza, bir kilo alıyoruz. Ne yapalım? Fiyatlar pahalı. 3 kilo domates aldım. Geçen sene 5-6 kilo almıştım. Şimdi 3 kiloyla idare edeceğiz. Alım gücü düştü. Emekli maaşı ne faturalara yetiyor, ne pazara. Arabayı dolduramıyoruz” dedi.
“GEÇEN SENE KALANLARDAN YETİNECEĞİM”
Kadriye Karataş, “Bu sene kışlık bir şey hazırlayamayacağım. Salça, toz biber, tarhana hiç bir şey yapamayacağım bu sene. Babamdan emekli maaşı var. Onunla geçiniyorum. Tek başıma hayat mücadelesi veriyorum. İş bulursam çalışıyorum, bulamazsam emekli maaşı ile geçinmeye çalışıyorum. Geçen sene iyi ki fazladan hazırlamışım, salçamı da bu sene yettiği kadar onu yiyeceğim.” dedi.