Aydın’ın simgesi, coğrafi işaretli ürünü olan Aydın inciri, bu yıl üreticisini güldürmedi. Germencik’in meşhur dağ incirinin yetiştiği Dampınar Mahallesi'nde üreticiler, ihracatçının düşük alım fiyatları ve piyasa dengesizliği yüzünden tarihinin en zor sezonunu geçiriyor. TARİŞ incir alımlarını durdu, tüccarlar fiyat kırdı, üretici maliyetinin altında ürün satıyor.
Dampınar Mahallesi’nde incir üreticisi 43 yaşındaki Nedim Yıldız ve Eşi Emine Yıldız yaşadığı tabloyu şu sözlerle özetledi:
“Kendimi bildim bileli incir ve zeytin üreticisiyim. Bu sene kalitemiz geçen seneye göre daha iyi ama ihracatçılar ürünü almıyor. Hiç böyle bir sezon görmek.”
"GEÇEN SENEKİ TOKSİN MAĞDURİYETİ BU SENEYİ ETKİLEDİ"
Üretici Nedim Yıdız geçen sene toksin dolayısıyla zarar eden ihracatçıların bu sene incir almak istemediğini belirterek, “Geçen sene incirde kalitemiz çok düşüktü, sıcaklar çok fazlaydı. Bu sene sıcak oldu ama, geçen seneki sıcaklar gibi olmadı. O yüzden kalitemiz geçen seneye göre daha iyi durumda. Kalitemiz daha yüksek. Geçen sene incirlerde Aflatoksin ve okratoksin (dumanlama) durumu oldu. Erken eridi, erken olgunlaştı. İhracatçılarda güzel seçim yapamadığı için yurt dışından geri geldiği için. Türkiye’ye geri gelen incirler bakanlıktan tarafından imha edildiği için geçen sene ihracatçılar büyük zarar etti. Bu sene de ihracatçılarda sütten ağzı yandı, yoğurdu üfleyerek yeme durumu oldu ve ihracatçılar incirlerimizi almak istemiyor. Kökten batacağımıza, para kazanmayalım moduna girdi" dedi.
“TARİŞ ELİNDEN GELENİ YAPTI”
Nedim Yıldız, bu yıl TARİŞ’in rekor alım yaptığını ancak sistemin tıkandığını söyledi: “Ortağımız TARİŞ İncir Birliği var. 5 ton tahahüttüm var ortaklık dolayısıyla TARİŞ’e. Bir yılda tahattütümüzün yarısını doldurabiliyorduk. Bu sene ihracatçı almadığı için bütün ürünlerimizi TARİŞ’e verdik. TARİŞ’te çok mal aldı. İhracatçıya vereceğimiz incirleri TARİŞ’e verdik. Bizim şu anda 1 kilo incirimiz kalmadı. Ama incir satamayan bir sürü üretici var. 1 kilo bile incir satamayan üreticiler var. Geçimini incirden sağlayan insanlar bunlar. İki göz evleri var, bir gözünü incir deposu yapmışlar satılsın diye bekliyorlar. İncir üreticisi çok mağdur durumda. Hiç böyle bir sezon görmedim.”
TARİŞ’in batması durumunda sektörde tamamen çöküş yaşanacağı endişesini dile getiren Yıldız,
“Yetkililerden çözüm bekliyoruz. TARİŞ’e de kızamıyoruz, o da elinden geleni yaptı. Geçen sene 2 bin 800 ton incir alıyorlarmış, bu sene 4 bin tonu geçmiş aldıkları incir. Fazlasıyla aldılar. Biz de şimdi TARİŞ batar diye onun endişesindeyiz. O da bizim bağlı olduğumuz kooperatifimiz. Onun sayesinde incirlerimizi değerinde satabiliyoruz. O da batarsa incir üreticisi daha kötü olur. Çünkü Tariş 240 lira alıyor, ihracatçı 130 liradan incir alıyor. İhracatçı yurt dışına düşük fiyattan ürün sunduğunda bu sefere TARİŞ zarar edecek. Biz de ondan endişeliyiz” dedi.
“İHRACATÇI KABUL EDİLMEYEN ÜRÜNLERİN İMHA EDİLMESİNİ İSTEMİYOR”
Üretici Yıldız, ihracatçılarlar da konuştuğunu söyleyerek, “İhracatçının isteği, dışarıya gönderdiğimiz incirler geri döndüğünde bakanlık tarafından imha ediliyor, İhracatçılar, yakılmasın, 3. dünya ülkelerine gönderilsin istiyorlar. Ama sağlık yönünden bu durum sıkıntılı olur. Ayrıca 5 kez arka arkaya ürünü dönen ihracatçının lisansı iptal oluyor. Bu yüzden korkuyorlar. 5 kez değil de 10-15 kezden sonra lisans iptal edilsin istiyorlar” ifadelerini kullandı.
“AYDIN İNCİRİNİN İÇİNE BAŞKA İNCİRLER KARIŞTIRIYORLAR”
İhracatçıların Aydın incirinin adını kötülediklerini söyleyen Yıldız, “İhracatçıların en büyük hatası, Aydın incirinin içine başka illerden getirdikleri incirleri karıştırıyorlar. Bunu işleyip dışarıya satıyorlar yüksek fiyata. Bu kalitesiz incilerde çok kötü maddeler çıkıyor. Böyle yaparak Aydın incirinin de adını karalıyorlar. İhracatçının iyi niyetli olması lazım. İhracatçı burada taşın altına elini koyacak, aldıkları incirleri bir kere değil, iki kere elden geçirecek. Yanında 100 kişi çalıştırıyorsa 200 kişi çalıştıracak, elini cebine sokacak ki incir daha temiz olsun, Avrupa ülkeleri kabul etsin diyecek. Dışardan yabacı inciri, Aydın incirine karıştırmayacaklar. Aydın inciri alıp, güzel işleyip gönderecekler” diye konuştu.
“ÜRETİCİ ÜRETMEKLE MEŞGUL”
İncir üreticisi Emine Yıldız ise üreticilerin yeterince fedakarlık gösterdiğini söyleyerek, “Aflatoksinden incirleri korumak için Çiftçiden çok fazla şey istiyor. Karanlık oda sistemi istiyorlar bizden. Bizim öyle bir gücümüz yok. Devlet desteği gerekiyor. Aslında bu iş bizim işimiz değil. Bizden ürünü aldıktan sonra işletmelerin bu işi çözmesi gerekiyor. Çiftçi zaten sıcakta üretmekle meşgul, bunları yapacak üreticinin zamanı yok. Biz incirimizi kuru almalıyız, güzel bakmalıyız. Bizim elimizden bu kadarı geliyor” dedi.
“İNCİR ÜRETİCİSİ MAĞDUR OLDU”
Nedim Yıldız maliyetlerin çok fazla olduğunu söyleyerek, yetkililerden destek istedi; “Çiftçiden de adım bekliyorlar. Biz de elimizden geleni yapıyoruz. Biz bu maliyetlerle bir yere kadar adım atabiliriz. İşçi Yövmiyeler 1500- 2000 bin lira arası. Silkme 2500, toplama 2 bin lira para verdik. Mazotlar 50 liranın üzerinde. Ama biz bu seneki incirimizi, geçen senenin fiyatı üzerinde satamadık. Bu kadar maliyet artmışken, geçen senenin fiyatına bile bu yıl veremedik. Mağdur olduk. Beklentinin altında kaldı. İncir üreticisi çok zor durumda. 1 yıl boyunca incire gidiyoruz. Hep maliyet bunlar. Bakımı, budaması, gidip gelmesi mazotu maliyetlerini de geçiyoruz. Onları saysak hiç yapılamayacak işte. Biz geleneğimiz ve manevi bir duygu ile yapıyoruz. Bedavaya satsak da biz bu işi bırakmayız. Yetkilerden destek istiyoruz.”
“TÜCCAR FİYAT KIRMAK İÇİN BEKLİYOR”
Fiyatların düşük oladuğunu belirten Yıldız, “Geçen sene en iyi incir 200-220 TL, bu sene TARİŞ 240 TL olarak açıkladı fiyatı. Ama ihracatçı 130-140 liradan alıyor. Artık, üretici şu durumda, yoldan geçen tüccarı çevirip gel bizde incir var, bakar mısın, alır mısın diye yalvarma durumuna düştü incir üreticileri. Tüccarın eline mahkum oldu. Tüccarın eline düştük. Mesela, hurda inciri 90 TL’ye alıyor TARİŞ, alımı kapatacağı duyuldu, tüccar 40 liraya düşürdü fiyatı. Fiyat kırmak için pusuda bekliyorlar" diye konuştu.