Türkiye’de son yıllarda çayır, yol kenarı ve tarım arazilerinde sıkça görülmeye başlayan Jacobaea vulgaris, ilk bakışta papatyayı andıran parlak sarı çiçekleriyle dikkat çekiyor. Ancak bu zararsız gibi görünen bitki, aslında yüksek oranda pirolizin alkaloidi içeren son derece toksik bir tür. Uzmanlara göre, bitki kuruduktan sonra bile zehir etkisini kaybetmiyor ve özellikle çiftlik hayvanları için ciddi sağlık riski oluşturuyor.
Bitki, ılıman iklimleri sevmesi nedeniyle Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerinde hızla yayılıyor. Özellikle yaz aylarında açan çiçekleriyle estetik bir görüntü sunsa da, toprağı hızla istila eden yapısı tarım alanlarında büyük tehdit yaratıyor.
HAYVANLAR İÇİN SESSİZ BİR TEHLİKE
Jacobaea vulgaris’in en tehlikeli yönü, hayvanların otlarken farkında olmadan bu bitkiyi tüketmesi. At, inek, koyun ve keçi gibi hayvanlar, bu bitkiyi otlarla karıştırarak yediklerinde vücutlarına toksin alıyor. Uzmanlar, bu maddelerin özellikle karaciğerde birikerek geri dönüşü olmayan hasarlara ve ölümcül zehirlenmelere yol açabileceğini belirtiyor.
Tarım danışmanları, biçim zamanı ve yem hazırlığı sırasında büyük dikkat gerektiğini vurguluyor. Çünkü bitki kurusa bile etkisini yitirmiyor ve samanın içine karıştığında hayvanlar için risk oluşturmaya devam ediyor. Bu nedenle çiftçilerin, biçim öncesi otlakları kontrol etmesi ve bu bitkiyi tespit ettiklerinde derhal imha etmesi öneriliyor.
ARTIK TEDAVİDE KULLANIMI YASAK
Geçmişte halk arasında tansiyonu düşürmek veya sindirimi kolaylaştırmak amacıyla kaynatılıp içilen bu çiçek, günümüzde sağlık otoriteleri tarafından tamamen yasaklandı. İçeriğinde bulunan pirolizin alkaloidleri, insanlarda da karaciğer hasarı, mide bulantısı ve sinir sistemi sorunlarına neden olabiliyor.
Hamile ve emziren kadınlar için özellikle tehlikeli olduğu belirtilen bu bitkinin, evde bitkisel çay olarak hazırlanması kesinlikle tavsiye edilmiyor. Uzmanlar, internette veya aktarlarda satılan “doğal bitki çayı” adı altındaki ürünlerde bu türlerin yer alabileceğine dikkat çekiyor.
BİTKİ NASIL TANINIR?
Jacobaea vulgaris’i tanımak, ondan uzak durmanın ilk adımı. Bitkinin boyu 120 santimetreye kadar ulaşabiliyor. Koyu yeşil, kıllı yapraklarıyla dikkat çekerken, yaz aylarında açan sarı salkım çiçekleri onu papatyaya benzetiyor. Ancak papatyadan farklı olarak çiçekleri genellikle daha sık ve parlak sarı tonlardadır.
Bu bitki en çok çayırlar, yol kenarları, orman etekleri ve boş arazilerde görülüyor. Genellikle nemli toprakları tercih ediyor ancak rüzgarla taşınan tohumları sayesinde hızla yeni alanlara yayılabiliyor.
UZMANLAR UYARIYOR!
Tarım ve veterinerlik uzmanları, üreticilerin bu bitkiyi erken dönemde fark etmesi ve temizlemesi gerektiğini söylüyor. Bitkinin yayılmasını önlemek için otlatma alanlarının düzenli kontrol edilmesi, çiçeklenme döneminde biçim yapılmaması ve özellikle saman ve yem otlarının hazırlanmasında dikkatli olunması öneriliyor.
Bitki kuruduktan sonra da zehirli özelliğini koruduğu için, hayvan yemleri ve saman balyaları içinde bulunması büyük tehlike yaratıyor. Uzmanlar ayrıca, vatandaşların da doğada gördükleri bu bitkiye dokunmamaları gerektiğini, özellikle çocukların merakla toplama eğiliminde olmalarının ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor.
Jacobaea vulgaris’in yayılma hızının artmasıyla birlikte, tarım alanlarının kontrol altına alınması ve farkındalık çalışmalarının artırılması gerektiği belirtiliyor.