Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin 2023 İklim Değişikliği Sentez Raporu'na göre, küresel yeryüzü sıcaklığı, 1850-1900'lere kıyasla 2011 ile 2020 arasındaki dönemde 1,1 santigrat derece yükseldi.
Özellikle bununla birlikte sera gazı emisyonu yoluyla insan faaliyetlerinin artması küresel ısınmaya sebep oldu ve aynı zamanda karadaki sıcaklık, okyanuslardaki sıcaklığa göre daha fazla artış gösterdi.
Küresel sera gazı emisyonları, 2010-2019 arasında hayat tarzı, tüketim alışkanlıkları ve bölgelerdeki üretimle daha önce görülmemiş bir seviyede artmaya devam etti.
İnsanların sebep olduğu iklim değişikliği, dünyanın birçok bölgesinde hava olaylarını ve iklim koşullarını olumsuz etkiledi. Bu durum, gıda ve su güvenliği, sağlık, ekonomi ve toplum konusunda yaygın olumsuz etkilere sebep oldu. Halihazırdaki iklim değişikliğine en az neden olan savunmasız toplumlar ise bundan orantısız etkilendi.
Küresel yüzey sıcaklığında, 1970'den bu yana daha hızlı artış yaşandığı ve insan kaynaklı nedenlerle sıcaklığın artma seviyesinin 1850-1900'den 2010-2019'a kadar 0,8'den 1,3 santigrat dereceye yükseldiği belirtiliyor.
İnsanlar, iklim değişikliğini tetikliyor
İnsan kaynaklı iklim değişikliği, her bölgede meteoroloji ile sıcak hava dalgası, yoğun yağış, kuraklık ve tropikal siklonlar gibi iklim aşırılıklarını tetikliyor.
İklim değişikliği, karasal, tatlı su, kriyosfer, kıyı ve okyanus ekosistemlerinde kayda değer zararlara sebep olurken iklim değişikliğinin kapsamı ve büyüklüğünün daha önce tahmin edilenden daha büyük etkilere neden olduğuna işaret ediliyor.
Coğrafi dağılımlar ve mevsimsel dönemlerdeki değişiklikler de dahil olmak üzere biyolojik tepkiler, iklim değişikliğinin şu anki durumuyla verimli bir şekilde başa çıkamıyor.
Yüzlerce yerel türün yok olması sıcaklığın aşırı yükselmesine, kara ve okyanusta toplu ölümlerin yaşanmasına neden oluyor.
Buzulların erimesinden kaynaklanan hidrolojik değişikliklerin etkisi, bazı dağlardaki ve arktik ekosistemlerde donmuş toprakların çözülmesinden kaynaklı değişiklikler gibi ekosistemler üzerindeki etkiler, geri döndürülmez seviyelere geliyor.
Okyanusların asitlenmesi, deniz seviyesinin yükselmesi veya yağışlarda bölgesel düşüşler yaşanmasının da insan kaynaklı iklim değişikliği nedenlerinden olduğu belirtiliyor. İklim değişikliği, çölleşmeyi ve özellikle kıyı kesimlerinde, nehir bölgelerinde, kurak alanlarda ve donmuş arazilerde toprağın bozulmasını hızlandırıyor. (AA)
