Planla ilgili olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan açıklama raporunda, Kuşadası’ndan Karacasu’daki Afrodisias Antik Kenti’ne hızlı tren hattı gibi yatırımların, bölgedeki kruvaziyer turizminin cazibesini artıracağına vurgu yapılması heyecan yarattı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 18 Eylül 2020’de onaylanan Aydın-Muğla İlleri 1/50.000 Ölçekli Bütünleşik Kıyı Alanları Planı askı süresi içinde yapılan itirazların değerlendirilmesi sonucunda gerekli düzenlemeler yapılmasının ardından 1 No'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 102. maddesi uyarınca 26 Mart tarihinde onaylandı. Bu kapsamda itiraz değerlendirilmesi tamamlanmış olan plan, 12 Nisan’da Aydın Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ilan panosunda ve https://aydin.csb.gov.tr/ internet sitesinde ulaşılabilecek şekilde 30 gün süre ile askıya çıkarıldı. Bölgeler ve Alt Bölgeler’e ayrılan planda Aydın, 1. Bölge olan Kuşadası- Söke Bölgesi, Kuşadası Merkez Alt Bölgesi, Dilek Yarımadası Alt Bölgesi ve Büyük Menderes Alt Bölgesi olarak üçe ayrılırken, 2. Bölge olan Didim-Kuzey Bölgesi’nde ‘Didim Merkez Alt Bölgesi’ olarak planda yer aldı. ÇEVRESEL HASSASİYETLER SIRALANDI Hazırlanan Aydın-Muğla İlleri 1/50.000 Ölçekli Bütünleşik Kıyı Alanları Planı’na ilişkin açıklama raporunda, planlama ilke ve önceliklerine ilişkin yapılan bilgilendirmede, kıyı alanlarında, biyolojik ve doğal çeşitliliğin muhafaza edilmesi, deniz ve kara canlıları ile bunların yaşam çevrelerinin üretkenliğinin sürdürülmesi koruma-kullanma dengesi içinde sağlanacağı vurgulandı. Plan çalışma raporunda ‘Bölgesel Strateji’ olarak, Söke-Karina gölünde 4 bölge de yer alan su ürünleri yetiştiricilik bölgelerinin belirlenmesi gerekliliğinin altı çizilirken, Kuşadası ve Didim’de deniz uçaklarının iniş noktalarının belirlenmesi konusuna da yer verildi. Söke’deki küresel ısınma sonucunda su altında kalan alanlarda oluşabilecek zararların en aza seviyeye indirilmesine de bölgesel strateji olarak değinilen raporda, çevresel hassasiyetlere dönük stratejiler de sıralandı. Buna göre, Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen Kuşadası-Söke bölgelerinde öncelikli su ürünleri yetiştiriciliği alanları dışında gelen tekliflere ilişkin üniversitelerden bilimsel ek rapor istenilmesi de plana işlendi. “ÖZENDİRİCİ PROJELER GELİŞTİRİLMELİDİR” Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinin yer aldığı Muğla ve Aydın kıyılarının kullanımında sadece bu kentte yaşayan kentlilerin değil Türkiye’nin ve Dünyanın önemli bir turizm destinasyonu olarak bakılarak planlama gerekliliğine de vurgu yapılan raporda, Türkiye’nin en önemli kruvaziyer limanları arasında yer alan Kuşadası Kruvaziyer Limanına gelen gemi sayısının arttırılması gerektiğinden de bahsedildi. Türkiye’de ikinci konutların yüzde 16’sının Ege Bölgesinde yer aldığı ve bunların büyük bir bölümünün Aydın ve Muğla ilinde bulunduğunun belirtildiği raporda, “Birçok ikinci konut sahibinin konutlarını gayri resmi yollarla tatilcilere evlerini kiraladıkları bilinmekte olup bu konuda gizli bir sektör ortaya çıkmış durumdadır. Bunun önüne geçmek için konut sahipleri ve emlakçıların oluşturacağı bir yönetim modeli ile toplumun sınırlı bir kesimine belli sürelerde hizmet veren yazlık konutların daha verimli kullanımı için turizm amaçlı ve toplum yararına kullanımının teşviki sağlanarak turizm amaçlı kullanımı için özendirici projeler geliştirilmelidir” denildi. BALIK ÇİFTLİKLERİ SORUNUNA DİKKAT ÇEKİLDİ Aydın’daki STK’lar tarafından balık çiftliklerinin yarattığı çevre sorunları ve deniz ekosistemi üzerindeki etkileri nedeniyle olumsuz görülmekte ve idari dava konusu olduğunun belirtildiği raporda, “Bu sorunlara çözüm olarak Aydın Büyükşehir Belediyesi Aydın İlinde 3 Bölge’yi su ürünleri yetiştiriciliği için seçmiştir. Bu alanlar dışında su ürünleri yetiştiriciliğine müsaade edilmemektedir. Denizlerde faaliyet gösteren balık çiftliklerinin kurulmasından itibaren; idari bina, depolar, hizmet teknelerinin yanaşabileceği ve yükleme- boşaltma yapabileceği uygunluktaki iskele üretilen ürünlerin nakli için yeterli yanaşma alanı, barınma alanlarını vb. içeren lojistik yapılara ihtiyaçları vardır. İşletmeler kara ve deniz alanlarına, iskele vb. ihtiyaçları kıyıda ya da su üstünde kurulan ahşap, demirden malzeme ile yapılmış sağlıksız yapı ve ortamlarda gidermeye çalışmaktadır. Çiftliklerin lojistik tesisleri çoğunluğu doğal sit alanlarında kıyı ve koruma mevzuatına aykırı yapılaşma neden olmaktadır. Lojistik tesislerin planlı olarak yapılabilmesi için balık çiftliklerine ortak hizmet vermek üzere kıyının belirli yerlerinde uygun alanlar seçilmeli, tesislerin büyüklük ve donanımına ilişkin ihtiyaç ve standartlar belirlenmeli ve buna uygun olarak yapılmalı ve işletilmelidir” ifadelerine yer verildi. “AYDIN TURİZM CENNETİDİR” Aydın İlinde 7 adet Turizm Merkezi; 1 adet Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi bulunduğunun da belirtildiği raporda, “Söz konusu alanlardan 4 Adet Turizm Merkezi ve 1 adet Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi, araştırma alanı sınırı içeresine girmektedir. Aydın tarih boyunca kültür ve sanatla oldukça ileri seviyelere ulaşmış ve günümüzdeki kalıntılarla dünya turizmin önde gelen turizm alanlarından biri olmuştur. Afrodisias, Didim, Milet, Priene, Tralles, Magnesia, Nysa ve henüz kazı yapılmayan birçok antik kent Aydın’da önemli bir turizm potansiyeli oluşturmakta ve bu zenginlik ülkenin sanayi ve ekonomik yapısına katkı sağlamaktadır. Kıyı turizmin yanı sıra iç kısımlarda yakın gelecekte hizmete sunulacak yayla turizmi ve termal turizmi gibi alternatif olanaklar geliştirilmeye çalışılmaktadır. Yöreye kara-hava ve deniz yoluyla ulaşımın mümkün olduğu Aydın’da mevcut seyahat acenteleri ve konaklama tesisleri ile iç ve dış turizme hizmet verilmektedir. İlin yoğun turizm potansiyeline sahip kıyı şeridinin en canlı noktaları Kuşadası ve Didim’dir. Kuşadası ilçesi Türkiye’nin dünyaya açılan ilk kapısıdır. Ayrıca Batı Anadolu’yu Orta Anadolu’ya bağlayan karayolu ulaşımı Aydın’a ve turizm beldelerine tur olanaklarını kolaylaştırmaktadır. Aydın’ın karakteristik özelliklerinden dolayı denizi, doğası ve tarihi mirasıyla en ideal özelliklere sahip bir turizm cennetidir” denildi. AFRODİSİAS’A HIZLI TREN HATTI ÖNERİLDİ Bölgede faaliyet gösteren kruvaziyer limanları olan Kuşadası Ege Port, Bodrum ve Marmaris limanlarının yapılan talep tahmini ve kruvaziyer turizminin 2016 yılında yaşadığı önemli düşüş dikkate alındığında 2035’li yıllara kadar yeterli olacağının tahmin edildiği belirtilen raporda, Kuşadası’ndan Karacasu’daki Afrodisias Antik Kenti’ne hızlı tren hattı gibi yatırımların, bölgedeki kruvaziyer turizminin cazibesini artıracağına da vurgu yapıldı. “Sadece Kuşadası Ege Ports mevcut imkanları ile 2 milyon yolcuya hizmet verebilecek durumdadır” denilen raporda, “Bu nedenle bölgenin ilave kruvaziyer limanı kapasitesine ihtiyacı yoktur. Diğer yandan Uluslararası Kruvaziyer Gemi Hatları Birliği olan CLIA verilerine göre her 10 kruvaziyer yolcusunun yaklaşık 5’i birden fazla kez kruvaziyer yolculuğu yapmakta ve alternatif destinasyonlar talep etmektedir. Son olarak kruvaziyer gemilerinin limanlarda 10-12 saat durması nedeniyle bölge limanlarının cazibesini arttırmak amacıyla Karacasu ilçesinde bulunan Afrodisias bölgesine kurulacak hızlı tren hattı gibi yatırımların bölgenin kruvaziyer turizm cazibesini artıracaktır” ifadelerine yer verildi. “SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SORUNLAR MEVCUT” Aydın’da denizde 16 bin 230 ton kapasite ile 20 adet balık çiftliğinin mevcut bulunduğunun belirtildiği raporda, “Aydın İlinde ise deniz balıkları avcılığı 3 bin 182 ton olarak saptanmıştır. Aynı zamanda Aydın, turizm, tarihi-kültürel değerleri ve Özel Çevre Koruma bölgeleri ile de ön plana çıkmaktadır. Su ürünleri yetiştiriciliğinin sürdürülebilir gelişimi ile ilgili sorunlar mevcuttur. Aydın ilinde ise, tüm kurumların mutabakatı ile üç adet potansiyel belirlenmiş olmasına rağmen, bu alanlardan sadece birinde üretim yapılabilmekte, diğer iki alan kurumlar arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle henüz üretime açılmamıştır. Belirlenen bu alanlar “Dilek Yarımadasında Milli Parkı” ve “Sulak Alan” sınırları dışında olup, burada kurulacak balık çiftlikleri karayla irtibatını halen mevcut olan Taşburun Balıkçı Barınağından sağlayacaklardır. Dolayısıyla denizel çevreye ve karadaki doğal hayata herhangi bir olumsuz etkileri söz konusu değildir. Dolayısıyla, mutabakatla belirlenmiş olan bu alanlar üretime açılarak ve buradaki potansiyel değerlendirilerek milli ekonomiye kazandırılabilir. Kıyı alanlarının sürdürülebilir kullanımı ve tüm sektörlerin gelişimi için Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetim Planlarının belirlenmesi ve kıyılarımızın bu plan dâhilinde yönetilmesi gerekmektedir” denildi. “SARIKAYA KANYONU TURİZME KAZANDIRILMALIDIR” Öte yandan Kuşadası Merkez Alt Bölgesi’nin 47 kilometre, Dilek Yarımadası Alt Bölgesi’nin 31 kilometre, Büyük Menderes Alt Bölgesi’nin 102 kilometre, Didim Merkez Alt Bölgesi’nin 83 kilometre kıyı uzunluğuna sahip olduğunun belirtildiği çalışma raporunda bölgesel bazlı önerilere de yer verildi. Buna göre, Didim Alt Bölgesi’nde 1 adet balıkçı barınağı ile su sporları faaliyet tesisi kurulmasının lüzumuna dikkat çekilen raporda, Kuşadası içinse yat çekek ve imalat yeri ile su sporları faaliyet tesisi kurulması önerildi. Güzelçamlı’daki kara tarafında bulunan balık çiftliğinin kentin içinde kaldığı için bunun kent dışında bir noktaya taşınmasının sağlanmasına da vurgu yapılan raporda, Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı içinde bulunan Sarıkaya Kanyonu’nun turizme kazandırılması gerekliliğine de dikkat çekildi. (MURAT TAN – ÖZEL HABER)