Erik tonaj olarak daha az üretildiği gibi iç piyasada ve ihracatta da az tüketilen ve işlem gören bir meyvedir.
Piyasaya arz edilen erik miktarı az olmasına rağmen toptancı hallerinde değerini bulmayan ürünlerden birisi de eriktir.
“Erikte diğer yaş meyve ve sebzeler gibi çoğunlukla hasattan sonra pazarlanan bir üründür. Ürün ya üreticiler tarafından direkt pazara sunulmakta veya aracılar, toptancılar vasıtasıyla tüketicilere ulaştırılmaktadır. Üreticiler ürünlerini ağaç üzerinde götürü usulde sattıkları gibi, hasat ve nakliye fonksiyonlarını da yerine getirerek toptancı hallerinde komisyoncu aracılığıyla da satmaktadırlar. Ürünün götürü olarak satılması durumunda, üretici pazarlama fonksiyonlarının yerine getirilmesine hiçbir katkıda bulunmamakta, hasat dahil tüm işlemler pazarlayıcı tarafından yapılmaktadır. İhracat amacıyla üreticilerden alım yapan firmalara da pazarlama aşamasında rastlanılmaktadır. Erik üreticilerinin pazarlamada etkin duruma gelebilmeleri için örgütlenmeleri gerekmektedir.”
“Erik üretiminin istenilen düzeye ulaştırılmasında karşılaşılan güçlüklerin en başında ürünün Ağustos, Eylül döneminde pazara yoğun olarak gelmesi, pazara kısa dönemde aşırı ürüngirişinin fiyatların bu dönemde hızla düşmesine neden olmasıdır Eriklerin soğuk depolarda 1- 2 ay muhafazası mümkün olmakla birlikte depolama faaliyetleri çok düşük düzeydedir. Pazarda yığılmanın önlenmesi son yıllarda ıslah edilen erkenci ya da geçici çeşitlerin yaygınlaştırılmasına bağlıdır. Yeni çeşitlerin üretime sokulması ile eriğin pazarlama dönemi daha geniş bir zamanda yapılabilecektir.”
Türkiye 202’yılında 47 bin ton erik ihraç ederek 31 milyon 675 bin dolar erik ihracatı gerçekleştirmiştir.
2020 yılında iç piyasa erik fiyatlarına göz attığımızda eriğin iç piyasa değeri ortaya çıkmaktadır. Eriğin, T.C. Ticaret Bakanlığı Hal Kayıt Sistemi verilerine göre iç pazardaki ortalama kg fiyatı 13 TL’dir.
İhracat değeri ise ,2020 yılında ortalama birim ithalat değeri 1,44 USD/Unit olarak gerçekleşmiştir.
· Dünya taze erik ihracatında önemli ülkelerin yıllara göre erik ihracat miktar ve değerleri incelendiğinde bu ülkelerde Akdeniz ikliminin hakim sürmesi erik yetiştiriciliği için uygun bir ortam yaratmaktadır.
· Erik Üretim miktarlarına ait veriler incelendiğinde Üretimin 2018-2020 yılları arasında önemli bir artış göstermediği görülmektedir. Ancak illere ait üretim rakamları bize son yıllarda üretimin Güney Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerine kaydığını göstermektedir. Bunda en önemli faktör Japon grubu ve Can grubu eriklerin üreticiyi tatmin edecek düzeyde değer bulmasıdır. Üreticilerden bu tür eriklere ait fidanlara yoğun talepler gelmektedir.
· Ülkemizin Ege, Akdeniz ve Güney Doğu Anadolu Bölgeleri Dünya erik ticaretinde önemli yere sahip olan Japon grubu eriklerin yetiştiriciliğine son derece uygundur. Son yıllarda Can erikleri ile çok fazla erik bahçesi kurulmuştur. Farkı ekolojik bölgelerde yetiştirilebilecek çeşitler, dünya pazarlarında hakim olan mevcut çeşitlerde dikkate alınarak ihracata yönelik olarak yetiştirilmelidir. İlk turfanda olması nedeniyle yüksek fiyatlardan pazarlanabilen bu eriklerde üretimin fazla artması gelecek yıllarda fiyatların düşmesine neden
olabilecektir. Üreticilere bu türün yerine dünya pazarlarında yer bulabilen Japon grubu eriklerin tavsiye edilmesinde fayda vardır.
Kaynak:Ç.Perem .Ürün Araştıra Raporu.