TÜRKİYE ERİK ÜRETİMİ

Abone Ol

Erik Anadolu’nun kadim meyvelerinden birisidir.

Osmanlı döneminde az sayıda erik çeşidi üretilmekte iken Cumhuriyet döneminde erik çeşitleri hızla artmış;1980 ‘li yıllardan sonra Japon ve Avrupa kaynaklı birçok erik çeşidinin dikimi gerçekleşmiştir.

1990’larda erik ülkemizin hemen her bölgesinde yetişebilme özelliğine sahip bir meyvedir. Ülkemizde erik üretiminin yoğun olarak yapıldığı iller Mersin, Hatay, Bursa, Karaman ve Kastamonu’dur. Aydın ili ise altıncı sırada yer almaktadır.

1998 yılında Aydın ili 270 bin ağaç ve 6 550 ton üretim ile yine altıncı sırada bulunmaktadır.

2020 yılına geldiğimizde ise bu liste değişmiş ilk Mersin, Bursa, Adana, Antalya ve Manisa ilk beş sırada yer almışlardır.

Geçmiş yıllarda erik üretiminde birinci sırada bulunan Bursa ili 2020 yılında birinciliği Mersin iline kaptırmıştır. Sebebi; Mersin’de son yıllarda gerek Can grubu gerekse Japon grubu erik bahçeleri kurulmasıdır. İstatistiksel verilerden de anlaşıldığı gibi son yıllarda üretimin önemli bir kısmı Güney Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerindeki illerce sağlanmaktadır. Ege ve Akdeniz bölgesindeki üretim artışında Can grubu eriklere olan yoğun talep ve bu bölgelerin Can eriklerinin istemiş olduğu ekolojiye uygun olmaları etkili olmuştur.

Ülke üretimi dünya ölçeğinde 2021 yılında Çin,Romanya,Sırbistan,Şili,İran ve Amerika’nın ardından 317 946 ton ile yedinci sırada yer almıştır.

Mevcut erik türleri içerisinde değişik iklim koşullarına en iyi uyabilen P.cerasifera'dır. Avrupa grubu erikler (P.domestica) kışı nispeten soğuk geçen bölgelerde, Japon gurubu erikler (P.salinica) ise daha ılıman bölgeler iyi gelişme gösterirler. Japon gurubu eriklerin iç bölgelerde yetiştirilmesini kısıtlayan en önemli faktör; ilkbahar geç donlarıdır.

Üreticilerin erik tarımına başlamadan önce özellikle iklim özelliklerine dikkat etmeleri gerekmektedir.

Sofralık olarak tüketilen Japon grubu erikler iklim istekleri yönü ile Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerine iyi adapte olmuştur. Can grubu yeşil eriklerin yetiştiriciliği, Güney Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde yapılmaktadır. Avrupa grubu erikler ise ülkemizin hemen hemen her yerinde yetiştirilmekle birlikte Marmara, Ege, Akdeniz, Batı Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde daha yaygın olarak yetiştirilmektedir. Japon grubu ve Can grubu erikler taze olarak tüketilirken, Avrupa grubu erikler ise taze tüketimin yananda kurutmalık, konservelik, meyve suyu, reçel, pestil gibi mamul olarak da değerlendirilmektedir.

1990’lı yıllarda erikte, ağaç başına verimin ortalama olarak 27 kg olduğu görülmektedir Dekar başına ise 1994-1998 yılları arasında 1.014-1.123 kilogram verim alınmıştır.

1990’lı yıllarda yer alan veriler incelendiğinde ülkemiz erik üretim alanlarında önemli bir değişiklik olmamış, 2020 yılında erik üretimi yapılan, 206.000 dekarlık alanda %37’lik ortalama verim ile 329.056 ton üretim yapıldığı tespit edilmiştir.

2000 yılında 16.221 200 ton olan üretim 2020 yılında 19 600.000 tona yükselebilmiştir.

Ülkemiz erikçiliğinin diğer meyvelerin gölgesinde kalmasının ana nedenlerinden birisi çeşit unsuru ile ilgilidir.

Sadece iki milyon dolar düzeyinde olan taze erik ihracatımızı daha yüksek rakamlara ulaştırabilmek ve dünya ticaretinde önemli paya sahip olabilmek için kaliteli ve standartlara uygun yeni çeşitlerin yetiştiriciliğine önem vermemiz gerekmektedir.

Son yıllarda iklim ve pazarlama ile ilgili ön çalışmalar yapılmadan kapama bahçelerin oluşturulması, erik meyvesinin iç piyasalarda değerini bulmaması, dikili bahçelerin bir çoğunun sökülmesine yol açmıştır. Birçok bölgemizde erik üretimi terkedilmiştir.