Anadolu’nun kapısı Büyük Selçuklular tarafından aralanır. AncakAnadolu’nun bir İslam ve Türk diyarı haline getirilmesinde Anadolu(Türkiye)Selçuklularının ciddi emeği söz konusudur. Elbette, bu yapılırken kılıç gücününkullanıldığını söylemek yanlış olur. Kılıç, devlet gücüne karşı kullanılır. Oda Bizans Devleti’dir. Anadolu’nun yerli halklarına tam hizmet anlayışlagidilir. Anadolu’ya Kültürel, soysa-ekonomik yatırımlar yapılır. Medreseleraçılır. Eğitim kanallarının sayısı artırılır. Anadolu, Sinop-Alanya arasındagüney-kuzey eksenli olarak bağlanır. Doğu-Batı hattında Anadolu’da yolzenginliği çeşitlendirilir. Yolların tam güvenliği sağlanır. Çok sıkaralıklarla yol üzerlerine kervansaraylar yapılır. Sonuçta Anadolu imar edilir,bayındır hale getirilir. Anadolu’da zenginlik ve refah artar. Ancak yol yapmakve diğer imar faaliyetleri devleti kurtarır mı?
Bütün Selçuklu Devletleri, Konfederasyon şeklinde yapılanmıştır.Merkezi bir hükümetin yanında ona bağlı pek çok beylik vardır. Söz konusubeylikler, neredeyse bir devlet olarak varlıklarını devam ettirir. Kendiordularına ve bağımsız gelir kaynaklarına sahiptirler. Selçuklu Devletlerinde,bir sefer sırasında bağlı eyalet ya da beyliklerin askeri katkıları çokönemlidir. Ortak menfaat birliğinde veya merkezi hükümetin daha güçlü olduğudönemlerde söz konusu askeri katkıyı sağlamak daha kolay olur. Anadolu’nunfethi ve Haçlı Seferleri sırasında eyaletlerden askeri katkı rahatlıklasağlanır. Söz konusu katkılarla Anadolu’nun fethi tamamlanır. Haçlı Seferleri,en az zararla atlatılır. Ancak aslında söz konusu askeri yapı bir devletinbekası için asla sağlıklı değildir. Anadolu’yu kervansaraylar, yollar,tersaneler, darüşşifalarla bayındır hale getiren ve ticaretle zenginleştirenSelçuklu Devleti, söz konusu askeri düzenin ihanetine uğrayıp Moğol istilasıkarşısında tutunamaz. 1243 yılı Kösedağ Savaşı’yla dağılır gider. İlkçağlardaBatı Anadolu kıyılarında İonyalılar vardır. Ticaret, zenginlik, özgürlük, bilimdeyince o dönemde akla İyonyalılar gelmektedir. Ancak askeri alanda gerekentedbirleri almayan İyonya, Pers saldırısı sonucu yıkılır. Elbette imar faaliyetleridesteklenmeli. Bir toplumun ayağa kalkması için gerekli bunlar… Ama tek başınayeter mi? Hayır! İstediğin yol yatırımını yap, ticareti geliştir, sanayide çağatla, sağlam bir orduya sahip değilsen pek parlak bir sona sahip olamazsın.Devlet başkanlarının, önemli konumdaki kişilerin alternatifi toplumdan çıkarmı? Çıkar. Ancak kurumlar yıpranırsa hayırlı olmaz. Yol tek başına devletikurtaramaz.