Devlet yönetiminde bulunan kurumlar veya kurumların yönetiminde olan ilgili kurum ve sektörlerin yönetim mevzuat veya biçimlerinde ortaya çıkan sorunlara genelde yapısal sorunlar adını veriyoruz.
Türkiye tarımı üzerine konuşmaya başlarken tarımın yapısal sorunlarından bahseder ve yapılacak reformlarla bu sorunların acil çözümünün gerekliliğine vurgu yaparız.
Tarım dünyası, siyaset dünyası, akademisyenler, tarım ekonomisi alanında yazan, düşünen insanların en belirgin ortak derdi yapısal sorunlardır.
Tarımın genel manzarasına baktığımızda; yapısal sorun meselesini sadece iktisadi alanda ele alan ve makroekonomik sorunların gereklerine göre düzenlemeye çalışan bir anlayışın yaşadığı sıkıntıları dile getirmesi olarak görülür.
Yapısal sorunlar diğer sektörlerin lobi faaliyetleri ve siyasi güçleri dikkate alınarak bu sektörlerin çıkarları açısından ele alındığı için üretici(çiftçi) odaklı bir yaklaşım mümkün olamamaktadır.Sonuçta da ortaya konulan mevzuat,uygulama ve yaklaşımlar tarıma değil baskın sektörlerin çıkarlarına hizmet etmektedir.
Çare ise üretici odaklı yaklaşımdır.
Sonuca ulaşabilmek için öncelikle Türk tarımının çıkmazlarının ve genel sorunlarının yapısal açıdan ele alınması ve ortaya konulması gerekmektedir.
Bu sorunların başlıcaları:
* Mevzuatın açıklarından yararlanarak diğer sektörlerin tarım arazilerini amaç dışı kullanmaları; tarım alanlarına yerleşim yerleri, yollar, köprüler, havalimanları ve sanayi yerleri yapılması,tarım topraklarının ve tarım varlığı olan tarım arazileri,denizler ve iç sular,meralar,ormanların korunması,geliştirlmesi ve diğer sektörlerin istilalalarından korunması:
* Türkiye’de özel mülkiyete dayalı küçük aile işletmelerinin hâkim olduğu bir tarımsal yapının mevcudiyeti ve bu yapının “geçimlik” özelliklerinin yerine “ticari” bir yapıya kavuşturulması;
* Türkiye’de toplam nüfus artmasına rağmen tarımla uğraşan nüfusun azalması kırsaldan kente göçün varlığı ve bu sürecin toplumsal bir problem haline gelmesi;çiftçi ailesine mensup genç nüfusun tarımda tutulması,tarım dışına çıkan genç nüfusun geri kazandırılması,bunun için özendirici,gerçekçi,planlı ve bariz hedefleri olan amaca uygun projelerin hayata geçirilmesi;
* Tarım sektöründe eğitim seviyesi çok düşük, gelirlerinin ise diğer sektörlere kıyasla daha da düşük olması tarımda modernleşmeyi beraberinde getirmektedir.Eğitimli tarım nüfusunun üretici yapısı içinde yer alması için tarım la uğraşan aile gençlerinin tarımsal eğitim,işletme,mekanizasyon,sulama vs. alanlarında eğitim göreleri sağlanmalı,tarımda yer almalarını,üretici kimliği kazanmalarını sağlayacak tedbir ve desteklemeler getirilmelidir.
