Türkiye’nin en köklü yatırım araçlarından biri olan cumhuriyet altını, tam 100 yaşına girdi. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte yeni dönemin ekonomik sembolü olarak doğan altın, hem yatırım hem de geleneksel takı kültüründe önemli bir yer edindi. Osmanlı dönemindeki sikke basımının sona ermesiyle, Cumhuriyet altını için gerekli yasal düzenlemeler 1925’te tamamlandı. O yıl, dönemin Maliye Vekili Abdülhalik Renda’nın da katıldığı törenle Topkapı Sarayı avlusundaki Darphane’de ilk altın sikke basıldı. Bu ilk 5 liralık altın, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’e sunulmak üzere Maliye Vekili tarafından teslim edildi.
İlk Cumhuriyet Altını 1925’te, Ziynet Altını 1927’de Basıldı
Cumhuriyet’in kuruluşuna özel olarak Ekim 1925’te üretilen ilk 5 liralık altın, bugünkü standardına 1951 yılında kavuştu. Ziynet altınlar ise ilk kez 1927’de piyasaya sürüldü.
1944 yılı, Atatürk resimli ilk meskük (sikke) altınların; 1938 ise Atatürk portreli ilk ziynet altınların basıldığı yıllar olarak tarihe geçti. Böylece Cumhuriyet altını, hem ekonomik hem de milli bir sembol haline geldi.
Cumhuriyet Altını 2 Grupta, 10 Farklı Ölçüde Üretiliyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürü Faruk Gözübüyük, cumhuriyet altınının yalnızca Darphane tarafından üretildiğini belirterek, altınların 22 ayar olarak “sikke” ve “ziynet” olmak üzere iki ana grupta, toplam 10 farklı çap ve ağırlıkta basıldığını ifade etti.
Gözübüyük, sikke altınların üzerindeki Atatürk kabartması nedeniyle halk arasında “Ata lira” olarak bilindiğini vurguladı. Ziynet altınların ise genellikle takı ve özel gün hediyesi olarak tercih edildiğini söyledi.
Her Detayıyla İncelikli Bir El Emeği
Cumhuriyet altınlarının tasarımında hem sanatsal hem tarihî unsurlar yer alıyor. Gözübüyük, “Sikke altınların bir yüzünde ‘Türkiye Cumhuriyeti’ ibaresi, altında 1923 tarihi ve basım yılı bulunur. Diğer yüzünde ise Atatürk portresi, ‘Hakimiyet Milletindir’ yazısı ve ‘Ankara’ ibaresi yer alır” dedi. Ziynet altınlarda ise yıldız motifleri, kaligrafik yazılar ve kenar süslemeleri dikkat çekiyor. Tüm üretim süreci; döküm, hadde, baskı, kalite kontrol ve kenar tırtıl işlemlerinden oluşan hassas bir aşamadan geçiyor.
Modern Teknolojiyle Gelenek Buluştu
Darphane, 2013 yılından bu yana kalite yönetim sistemine sahip olarak üretim süreçlerini modernleştirdi. Gözübüyük, son yıllarda altın üretiminde otomasyona geçildiğini ve yeni hadde sistemleriyle üretim toleranslarının minimuma indirildiğini belirtti.
Ayrıca Kartal’da tamamlanan yeni üretim hattıyla kapasitenin iki katına çıkarıldığını ifade eden Gözübüyük, bu yatırımın test aşamasında olduğunu söyledi.
