Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ekim ayına ilişkin tarımsal girdi maliyetleri ve üretici-market fiyat farklarını yazılı açıklamayla değerlendirdi. Bayraktar, Ziraat Odaları aracılığıyla toplanan verilere göre gübre, yem ve mazot fiyatlarında aylık artışların sürdüğünü, yıllık bazda ise önemli yükselişlerin kaydedildiğini belirtti.
Ekim ayında amonyum nitrat gübresi yüzde 0,8 artarken, ÜRE gübresi yüzde 1 oranında azaldı. 20.20 kompoze, amonyum sülfat ve DAP gübresi fiyatlarında da sınırlı düşüşler görüldü. Buna karşın, geçen yılın aynı dönemine göre ÜRE gübresi yüzde 63,1, DAP gübresi yüzde 47,9, 20.20 kompoze gübresi yüzde 45,5 oranında arttı.
Mazot fiyatı Ekim ayında aylık bazda yüzde 1,9, yıllık bazda ise yüzde 30,4 oranında yükseldi. Besi yemi yüzde 1,3, süt yemi yüzde 1,1 oranında artış gösterdi. Yıllık artışlar ise sırasıyla yüzde 31,8 ve yüzde 29 olarak kaydedildi. Elektrik fiyatları yıllık yüzde 12,8, tarım ilaçları ise yüzde 14,9 oranında arttı.
Patates, Market Rafında Üretici Fiyatının 4,8 Katına Satıldı
Ekim ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla patateste görüldü. Bayraktar’ın açıklamasına göre, üreticide 5,25 TL olan patates markette 25,35 TL’ye satılarak yüzde 382,9 oranında fark oluşturdu.
Patatesteki fiyat farkını yüzde 284,1 ile kuru soğan, yüzde 242,1 ile marul ve yüzde 229,5 ile maydanoz izledi. Ürün bazında farklar şu şekilde gerçekleşti:
Kuru soğan: Üreticide 4,92 TL, markette 18,90 TL
Marul: Üreticide 17,17 TL, markette 58,73 TL
Maydanoz: Üreticide 5,17 TL, markette 17,02 TL
Ekim ayında fiyatı en fazla artan ürün markette patates, üreticide ise kabak oldu. Fiyatı en çok düşen ürün hem üreticide hem de markette yeşil fasulye olarak kaydedildi.
Market Fiyatlarında 22 Üründe Artış Görüldü
Ekim ayında markette izlenen 36 ürünün 22’sinde fiyat artışı, 14’ünde ise düşüş kaydedildi.
En fazla artış gösteren ürün: Patates (%32,9)
Diğer artan ürünler: Kuru soğan (%30,3), domates (%24,4), yeşil soğan (%12,2)
En fazla düşen ürün: Yeşil fasulye (%-21,9)
Onu limon (%-16,6), sivri biber (%-15,7) ve kuru kayısı (%-8,8) izledi.
Üreticide Kabak Zirvede, Yeşil Fasulye Geriledi
Üretici cephesinde 28 ürünün 15’inde fiyat artışı, 10’unda düşüş yaşandı. Üç üründe ise değişim görülmedi.
En fazla artan ürün: Kabak (%69,2)
Diğer artanlar: Domates (%50,3), Antep fıstığı (%25), Patates (%19,9)
En fazla düşen ürün: Yeşil fasulye (%-28,4), ardından fındık (%-15,2), salatalık (%-13,8), kuru incir (%-13,6)
Fiyat Değişimlerinin Nedeni: Sezon ve Arz Etkisi
Bayraktar, fiyat değişimlerinin büyük oranda üretim sezonu geçişleri ve arz dalgalanmalarından kaynaklandığını vurguladı.
Kabak, domates ve patlıcan fiyatlarındaki artışın nedeni tarladan seraya geçiş süreci.
Antep fıstığı fiyatları, kuraklık ve “yok yılı” etkisiyle yükseldi.
Patates fiyatları, kuraklık ve depo maliyetlerindeki artış nedeniyle arttı.
Limon fiyatları, depolardaki stokların azalmasıyla yükseldi.
Yeşil fasulye arzındaki artış fiyatları aşağı çekti.
