27 Mayıs 1960'taki askeri darbenin ardından idam edilen Başbakan Adnan Menderes ve 2 bakan ile Demokrat Partililerin yargılandığı Yassıada, 2020 yılından bu yana "Demokrasi ve Özgürlükler Adası" adıyla ziyaretçilerini o günlere tekrar götürürken, tarihin karanlık dönemine de ışık tutuyor.
Türk demokrasi tarihine kara leke olarak geçen 27 Mayıs darbesinin üzerinden 65 yıl geçti.
Darbeci askerler tarafından tutuklanan dönemin hükümet üyelerinin 19 farklı davadan yargılandığı Yassıada, 2020 yılında "Demokrasi ve Özgürlükler Adası" ismiyle vatandaşların ziyaretine açıldı.
Darbenin acı izlerini taşıyan ada, yargılamaların olduğu dönemle ilgili günlere ışık tutarken ziyaretçilerini de tarihi bir yolculuğa çıkarıyor.
Adada gezilebilen 17 farklı yapı, Türkiye siyasi tarihinin utanç sayfaları olan darbe, tutuklamalar ve yargılamaları gözler önüne seriyor.
Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan başta olmak üzere Demokrat Partililerin yargılamasının yapıldığı mahkeme salonu adada en çok ilgi gören yer olurken, sanık sandalyelerinden, sanıkların savunmalarını yaparken kullandıkları mikrofona kadar birçok ayrıntı mahkeme salonu içerisinde yer alıyor.
"Hasan Polatkan Spor Salonu ve 27 Mayıs Müzesi"ne dönüştürülen salonda ise dava dosyalarının özetleri yer alırken, müzede ziyaretçilere, dönemin siyasi gelişmeleri ve Yassıada'da yaşananların anlatıldığı 13 dakikalık kısa film izletiliyor.
Adnan Menderes Müzesi'nde ise Türkiye'de ilk kez demokratik seçimle iktidara gelen Başbakan Menderes'in hayatına ve görev yaptığı döneme dair yaşananlar ile darbeciler tarafından tutuklanıp yargılandığı günlerdeki koşulları ziyaretçilere anlatılıyor.
Menderes'in hapishane odası
Müzede, güneş almaması için pencereleri tahtalarla kapatılan, bir yatak, masa, sandalye ve tek duvarlı bir tuvaletten oluşan Menderes'in hapishane odası yer alıyor.
Menderes'in Aydın'da doğduğu evin benzerinin bulunduğu müzenin duvarında, idam edilmeden önceki son sözleri ile Demokrat Parti'nin seçim sloganı olarak kullandığı "Yeter! Söz milletindir!" ifadesi yazıyor.
Adnan Menderes'in 17 Şubat 1959'da Londra'da sağ kurtulduğu uçak enkazının replikasına yer verilen müzede, Menderes ve Celal Bayar'ın 1950-1956 yılları arasında yurt içi ve dışı ziyaretlerine ilişkin Anadolu Ajansı'nın kaydettiği fotoğraflardan oluşan sergi de bulunuyor.
Adada yargılanan 592 milletvekilini temsilen, o döneme ait valizlerin konulduğu köşe, "Geriye Kalanlar" ismiyle sergileniyor. Açık alanda ise adada yargılanan siyasetçilere yönelik iletişim izolasyonu ve psikolojik işkencelerin aktarıldığı "Ulaşmayan Mektuplar Anıtı" yer alıyor.
Etrafı dikenli tellerle çevrili anıtta, Adnan Menderes ile eşi Berrin Menderes'in birbirlerine yazdığı mektuplar simgeleniyor.
Demokrasi Meydanı'nda Menderes, Polatkan ve Zorlu'nun silüetleri görülürken, Zorlu'nun adı ayrıca 1200 kişi kapasiteli Fatin Rüştü Zorlu Camisi ile yaşatılıyor.
