Birçok insan için sahili ziyaret etmek, neşeli çocukluk anılarını hatırlatır. Kum ve çakıl taşlarının birçok canlı için önemli bir yaşam alanı sağladığını ise her zaman düşünmeyiz. Ayrıca bu alanlar evler ve altyapı için denizin gücüne karşı doğal koruma sağlar.
Pek çok insan, zaman zaman hatıra amacıyla taş toplamış ya da bahçelerindeki kayalıklar için çakıl taşı torbaları almış olabilir. İngiltere’de sahilden herhangi bir malzeme çıkarmanın yasadışı olduğu az bilinen bir kural. Bu, 1949 Kıyı Koruma Yasası'nda yer alan bir yasaktır ve inşaat malzemelerinde kullanmak için “bedava” tortu çıkaran insanlar tarafından plajlardan yüz binlerce ton tortunun kaybını engellemiştir.
Plajlarda bulunan çakılların önemi
İngiltere’deki çakıl taşlı sahillerin çevresel nitelikleri, sağladıkları habitat ve yaşamak için bu alanlara muhtaç türler nedeniyle yasa ile koruma altındadır. Ancak bu plajların yakınında yaşayan insanlar için çakıl taşlarının esas önemi, kıyı erozyonunu ve selleri azaltmasıdır.
Plajın hacmi, her iki riski azaltmada ne kadar etkili olduğu konusunda kritik öneme sahip. Sahilde ne kadar çok çakıl taşı ve tortu varsa, sahil dalga enerjisini o kadar çok emebilir. Çok sayıda çakıl taşı, kum veya diğer tortuların kaldırılması, plajın sel ve erozyona karşı doğal bir bariyer olarak işlev görme kabiliyetini azaltır.
Bu hacim, plaj mevsimler boyunca dalgalardaki değişikliklere uyum sağladıkça doğal olarak değişir. Çakıl taşları dalgalar tarafından kumsalın içine ve dışına taşınarak farklı boyutlardaki tortuları kumsalın farklı bölgelerine ayırır. Kış fırtınaları sırasında daha enerjik dalgalar daha büyük tortuları üst sahile taşıyabilir ve banket olarak bilinen dik bir çakıl sırtı oluşturabilir.
Plajın üst kısmındaki eğimli bölge, genellikle fırtınalara karşı ilk doğal savunmadır. Dalga enerjisini emer, dağıtır ve dalgaların plajın ötesine geçme veya arkalarındaki deniz duvarlarını veya kayalıkları kesip aşındırma riskini azaltır.
Alınan çakış taşları, sahilleri ne kadar etkiliyor?
Bir kişinin plajdan birkaç çakıl taşı alması plajın genel hacmini önemli ölçüde etkilemeyebilir, ancak çok sayıda kişinin çok sayıda çakıl taşı çıkarmasının birikimli etkisi önemli olacaktır. Çakıl taşlarının kaldırılması plajın doğal ayıklama süreçlerini bozabilir ve genel dinamik dengesini kesintiye uğratabilir.
Sel ve erozyondan korunma için dip tortularının sistemde tutulmasının önemi göz önüne alındığında, çakıl taşlı plajların dalgalara ve fırtınalara nasıl tepki verdiğini daha iyi anlamak için araştırmalar devam ediyor. Bu araştırma, yapay olarak oluşturulan çakıl plajlarının kıyı taşkınlarından ve erozyon risklerinden koruma sağlamadaki etkinliğini değerlendirmek için özellikle önemli.
İnsanlardan sahilden çakıl taşı almamalarını istemek önemsiz ve gereksiz görünebilir, ancak plajların kıyı bölgelerini koruması bağlamında etkili bir rol oynamasına yardımcı olabilir.
