Türkiye’nin emekli nüfusu son yıllarda önemli ölçüde arttı. SGK verilerine göre 16 milyondan fazla kişi emekli aylığı alıyor. Bu sayı, birçok ülkenin toplam nüfusunu geride bırakıyor. Özellikle EYT düzenlemesi sonrası genç yaşta emekli olanların iş hayatına dönmesi, üçlü maaş sistemini daha da görünür kıldı. Çalışan emeklilerden alınan Sosyal Güvenlik Destek Primi, yalnızca iş kazası ve meslek hastalıklarına yönelik sigorta niteliği taşıyor. Bu kesinti, emekli aylığını etkilemiyor. Böylece emekliler hem maaşlarını hem emekli aylıklarını kesintisiz alıyor.
Daha önce Bağ-Kur emeklilerinden maaşlarda yapılan kesintilerin kaldırılması da dikkat çekiyor. Düzenleme sayesinde emekliler, iş hayatına döndüklerinde maaşlarında kayıp yaşamıyor. Bu kazanç, eşin vefatı durumunda ölüm aylığıyla birleştiğinde üçüncü bir gelir kaynağı oluşuyor. Ölüm aylığının bağlanabilmesi için belirlenen kriterler bulunuyor. Vefat eden kişinin prim günleri şartı bunların başında geliyor.
Ölüm aylığı bağlanması için iki farklı yol var. İlki en az 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası priminin ödenmiş olması. İkincisi ise SSK kapsamında en az 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim ödeme şartının yerine getirilmesi. Bu koşullar sağlandığında dul eşe ölüm aylığı bağlanıyor. Böylece emeklinin geliri üç farklı kaynaktan sağlanmış oluyor.
Maaşların toplamına bakıldığında rakamlar dikkat çekiyor. En düşük emekli maaşı 16.881 TL seviyesinde. Ölüm aylığı yüzde 50 oranında bağlandığında 8.440 TL, yüzde 75 oranında bağlandığında 12.660 TL’ye çıkıyor. Çalışma maaşı olarak da asgari ücret kazanıldığında 22.104 TL ekleniyor. Bu durumda emeklinin toplam geliri 47.425 TL’ye kadar yükseliyor.
Çalışan emeklilerin iş hayatındaki hakları da koruma altında. 50 yaş üzerindekiler için yıllık izin en az 20 gün olarak uygulanıyor. İşten ayrılma durumunda ise farklı senaryolar söz konusu. İstifa eden emekliler kıdem tazminatı alamıyor. Ancak işveren tarafından işten çıkarıldıklarında kıdem ve ihbar tazminatı alma hakkına sahip oluyorlar. İşsizlik maaşı ise kapsam dışında kalıyor çünkü emekliler için işsizlik sigortası primi ödenmiyor.
Üç maaşlı gelir formülü, özellikle geçim sıkıntısı yaşayan emekliler için büyük önem taşıyor. Emekli aylığına eklenen ölüm aylığı ve iş geliri, aile bütçesini rahatlatıyor. Yasal dayanaklarla güvence altına alınmış bu sistem, emeklilere ekonomik açıdan daha rahat bir yaşamın kapısını açıyor.
