Aydın’ın Kuşadası ilçesinde doğan, nesilden nesile aktarılan ve çoğu kişinin adını bile duymadığı gizemli bir yemek Bolama. Osmanlı döneminden bugüne uzanan bu özel yemek, yalnızca Aydın'da bilinen nadir tariflerden biri. Üstelik öyle günlük bir yemek de değil. Bolama, aile toplantılarında, Mevlitlerde ve zeytin toplama sonrası şenlik sofralarında ağır ağır pişirilerek hazırlanıyor. Şimdi bu tarihi tarifi hem lezzetiyle hem de anlamıyla keşfetmeye hazır olun.
BOLAMA YEMEĞİ NEDİR?
Bolama, tavuk eti, nohut, iri doğranmış soğan ve salça ile pişirilen; pirinç, bulgur ve erişteyle zenginleştirilen geleneksel bir Anadolu yemeği. Ancak onu özel kılan yalnızca malzemeleri değil, pişirme tekniği. Çünkü Bolama, iç içe geçirilmiş tencerelerle buharda, neredeyse ritüel gibi bir yöntemle hazırlanıyor.
Yemek genellikle büyük bir bakır tencerede, içine daha küçük bir tencere yerleştirilerek yapılır. Alt tencereye su konur, üst tencereye ise tavuk, nohut ve baharatlar yerleştirilir. Bu şekilde yemeğin hem kendi buharında pişmesi sağlanır hem de tüm lezzetler birbirine geçer.
BOLAMA YEMEĞİ HANGİ DURUMLARDA YAPILIR?
Aydın’da Bolama sıradan günlerin yemeği değildir. Bu yemek genellikle:
-
Mevlitler ve hayır sofralarında
-
Zeytin hasatlarının ardından
-
Aile büyüklerinin anıldığı özel günlerde
-
Büyük aile toplantılarında
-
Ya da köydeki "zeytinlik kulübelerinde" hazırlanır
Özellikle odun ateşinde ağır ağır pişirilen versiyonu, yemeğe bambaşka bir aroma katar. Bazı Kuşadası sakinleri bu lezzeti hâlâ geleneksel yöntemlerle yapmaya devam ediyor.
BOLAMA TARİFİ İÇİN MALZEMELER
-
Tavuk eti (kemikli veya kemiksiz, kişi sayısına göre)
-
1 kase nohut (geceden suda bekletilmiş)
-
3-4 adet büyük boy soğan (iri doğranmış)
-
2 yemek kaşığı salça
-
Zeytinyağı
-
Tuz, karabiber
-
Pirinç, bulgur, erişte (yaklaşık 1’er çay bardağı kadar)
BOLAMA NASIL YAPILIR? İŞTE EN İYİ BOLAMA TARİFİ
-
Büyük bir tencerenin içine yerleştirmek için, altına tam oturacak daha küçük bir tencere seçin. Alt tencerenin içine çok az su koyarak küçük tencereyi üzerine yerleştirin. Tencerenin hareket etmemesi için bir ağırlık (örneğin çaydanlık veya havan) koyun.
-
Tavuk eti, iri doğranmış soğan, nohut, salça, tuz ve karabiberi küçük tencerede harmanlayın. Bu aşamada malzemeleri yoğurur gibi karıştırmak lezzet dengesi açısından önemli.
-
Üzerine çapraz şekilde çatallar yerleştirerek buharın dengeli dağılmasını sağlayın. Büyük tencerenin içine suyu kulpları geçmeyecek kadar doldurun.
-
En kısık ateşte 2 saat boyunca yavaş yavaş pişirin. Ara ara su seviyesini kontrol edin. Su azaldığında hemen ekleme yapmayın; buharın tencereye işlemesini bekleyin.
-
Son aşamada pirinç, bulgur ve erişteyi üst kısımlara ekleyin. Kendi buharıyla demlenmesi için tekrar kapağı kapatın ve ağırlıkla bastırın.
-
Ocaktan aldıktan sonra bir süre dinlendirin. Ilıklaşınca doğrudan tencereyle masaya koyun.
AYDIN KÜLTÜREL MİRASININ BİR PARÇASI: BOLAMA
Bugün belki Aydın dışında çok az kişinin bildiği bu tarif, aslında bir yemekten çok daha fazlası. Ailelerin bir araya gelmesini sağlayan, imece usulüyle yapılan, dayanışmayı temsil eden ve yerel mirası yaşatan bir kültürel değer.
Anadolu mutfağı binlerce yemeğe ev sahipliği yapıyor ama Bolama gibi yalnızca belli şehirlerde, belirli zamanlarda yapılan yemekler, kültürel mirasımızın nadide parçaları arasında yer alıyor.
