Aydın’ın tarımsal zenginliğini uluslararası arenada daha görünür kılmak ve coğrafi işaretli ürünleri markalaştırarak katma değeri yüksek ihracat kalemlerine dönüştürmek amacıyla yürütülen “Coğrafi İşaretler için Markalaşma ve Ticarileştirme Stratejileri Geliştirme Projesi” kapsamında Aydın'da önemli bir adım atıldı. Avrupa Birliği tarafından tescillenen Coğrafi İşaretli Aydın Memecik Zeytinyağı’nın tanıtım toplantısı, Aydın Ticaret Borsası’nın ev sahipliğinde gerçekleşti.
Toplantının açılış konuşmasını yapan ev sahibi Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, “Coğrafi işaretli ürünlerimizin sadece tescillenmesi değil aynı zamanda markalaşarak ekonomik değere dönüşmesi noktasında attığımız her adım büyük önem taşımaktadır. Artık sadece üretmek yetmemekte aynı zamanda markalaşmak da gerekmektedir. Bu doğrultuda Aydın Ticaret Borsası olarak coğrafi işaret tescili almış ürünlerin tanıtımı, markalaşması ve ticarileşmesi yönündeki çalışmalarımızı siz değerli konuklarımızla paylaşmakta büyük memnuniyet duyuyoruz. Bilindiği üzere 2024 yılı itibari ile Dünya Mülkiyet Örgütü ve Türk Patent ve Marka Kurumu işbirliğinde yürütülen proje kapsamında borsamızın coğrafi işaret tescili sahibi olduğu Aydın Memecik Zeytinyağı öne çıkan ürünler arasında yerini almıştır. Avrupa Birliği tescil sürecini başarıyla tamamladığımız bu ürünümüz projenin odak noktalarından birisi olarak kollektif yönetim markalaşma ve pazarlama alanlarında öncü rol üstlenmektedir. Bu şeklide coğrafi işaret sadece bir belge değil bir strateji bir kalkınma aracı haline gelmektedir. Proje sayesinde üreticilerimiz ve paydaşlarımızla birlikte coğrafi işaretli ürünlerin hem yurt içinde hem de yurt dışı pazarlarında daha görünür, daha güçlü hale gelmesi yönünde önemli mesafeler katetmekteyiz. Aydın’ın tarımsal gücünü dünyaya tanıtmak, yerel değerlerimizi korumak ve gelecek kuşaklara aktarmak adına kararlılıkla sürdürdüğümüz çalışmalarımıza sizlerin katkı ve destekleriyle devam edeceğiz” dedi.
31 AB TESCİLLİ ÜRÜNÜN 5’İ AYDIN’DAN
Aydın Ticaret Odası Başkanı Hakan Ülken ise Türkiye’de alınan coğrafi işaretlerin yarısından fazlasının oda ve borsalarca yapıldığını hatırlatarak, “Avrupa Birliği ve Türk Patent Enstitümüzün, bakanlığımızın yapmış olduğu proje pilot uygulama anlamında Aydın’da ticaret borsamızın Aydın Memecik Zeytin ve Zeytinyağı’nın coğrafi işaret tescillerini yaptığı ürünlerle ticarileşecek. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olarak Türkiye’de alınan coğrafi işaret tescillerinin yarıdan fazlasını oda ve borsalarımız aldı. Bu bir vizyon meselesi. 16 yıl önce toplam 100 civarında coğrafi işaret tecilimiz varken bu yıl 300’ün üzerine çıkmış durumdayız. Avrupa Birliği’nden tescillenen ürün sayımız 30’larda devam eden süreç 80’lerde ama Aydın için saha kıymetli bir şey var. 31 tane ürünün 5 tanesi Aydın’dan Aydın Ticaret Odası ve Aydın Ticaret Borsa’mızın almış olduğu coğrafi işaret tescilleri. İlk ki Aydın inciriydi. Türkiye’de ikinciydi. Ardından arka arkaya Aydın kestanemiz, aydın zeytinyağımız ve çam fıstığımız Avrupa Birliği’nde tescillendi. Aydın topraklarının değerini bilmek lazım. Aydın bu ülkenin temel 4-5 tane merkez üssünden biri. Bunu bilinci ve sorumluluğu ile hizmet etmek hepimizin sorumluluğu.” diye konuştu.
WIPO Direktörü Prof. Dr. Habip Asan, Türkiye’nin coğrafi işaretli ürün sayısında ciddi bir ivme yakaladığını belirterek, “1990’lı yıllarda 80 bin ton civarında olan zeytin üretimi, bugün 380 bin tonu aştı. Ancak bu potansiyeli kaliteli üretim ve markalaşmayla taçlandırmazsak gerçek değere ulaşmamız mümkün değil” görüşünü dile getirdi.
“TESCİL TEK BAŞINA YETMEZ, MARKALAŞMA ŞART”
Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Zeki Durak, Türkiye’nin 500 milyon dolarlık zeytinyağı ihracatına rağmen coğrafi işaretli ürünlerin payının düşük olduğuna dikkat çekti. Durak, “Ülkemiz 2023-2024 yılında 70 bin ton zeytinyağı ihracatı ile yaklaşık 500 milyon dolarlık dış satış hacmine ulaşmıştır. Ancak coğrafi işaretli ürünlerimiz katkısı beklediğimiz düzeyde değildir. Buna rağmen Aydın Memecik ve Edremit Zeytinyağlarımız, Avrupa Birliği nezninde tescil edilmesi bu ürünlerin uluslararası pazarda bilinirliğinin arttırılması ve bu sayede daha yüksek fiyatlarda satılabileceği, ülkemize katma değer sağlayabileceğini ortaya koymaktadır. Tescil tek başına yeterli değildir. Tescil yapılan ürünün doğru şeklide markalaştırılması etkin şeklide tanıtılması, ürün hikayesinin anlatılması ve güvenilir bir pazarlama stratejisi ile desteklenmesi gerekir. Aydın Memecik Zeytinyağı’nın zengin aromatik profili, karekteristik lezzeti yalnızca zeytin üretimini değil, aynı zamanda bir kültürün, bir coğrafyanın bir emeğin ürünüdür. İşte bu farklılık markalaşma ile tüketiciye en doğru şeklide aktarılmalıdır. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız bünyesinde Türk Patent olarak AB tescil süreçlerini desteklemeye, üreticimizin ihracat potansiyelini arttıracak adımlar atmaya, fuar katılımları ve tanıtım faaliyetleri ile ürünlerin bilinirliğini artırmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
“ŞEHRİMİZİN ZENGİNLİKLERİNİ DEĞERE DÖNÜŞTÜRECEĞİZ”
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Muhammet Kasım Gönüllü, Türkiye’nin Çin’in ardından dünyada en fazla coğrafi işarete sahip ikinci ülke olduğunu belirterek, “Türkiye’nin coğrafi işaretlerinin küresel marka halinde getirme yolculuğunda önemli bir adımını Aydın’da atıyoruz. Eşsiz coğrafyası, kadim tarihi ile ülkemizin parlayan yıldızlarından Aydın’ın bereketine gönülden inanıyoruz. Projemiz ile birlikte şehrimizin zenginliklerini, değere dönüştüreceğiz. Ülkemiz bugün 1500 coğrafi işaretle Çin’den sonra en fazla coğrafi işarete sahip ikinci ülke konumunda yer alıyor. Coğrafi işaretli ürün ihracatımız yaklaşık 1,5 milyar dolar seviyesine ulaştı. Günümüzde tüketici tercihlerini incelediğimizde, artık ürün satın almakla kalmadığını, aynı zamanda ürünün ardındaki üretim geleneğini kültürel zenginliklerini de keşfettiğini görüyoruz. Bakanlık olarak coğrafi işaretli ürünlerimizin her birini markalaşmasını ve ticarileştirmesini sağlayarak uluslararası pazarda talep gören, yüksek katma değerli tam rekabetçi ürünler hale getirecek adımlar atıyoruz. Yerel ürünlerimizin tescilinden üretimine, markalaşmasından pazarlamasına kadar tüm süreçler için destekler sunan kalkınma ajanslarımızın bu yıl yürüteceği projeler için 1,8 milyar lira kaynak ayırdık. Bugüne kadar coğrafi işaretli ürünlere yönelik 299 projeye 2025 yılı fiyatları ile 775 milyon lira destek sağladık” dedi
“İLK ADIMI AYDIN’DA ATIYORUZ”
Bakan Yardımcısı Gönüllü, “Katma değerli üretim modeli ile yerel ekonomimizin ve tarımsal ihracatımızın önemli bir kısmına katkı sağlaması ile öne çıkan Memecik ve Edremit zeytinyağlarımızı, üreticilerimizin coğrafi işaret farkındalığının yüksek olması, ambalaj tasarımının uygunluğu gibi nedenlerle projemizin ilk katmanı olarak seçtik. Aydın Memecik Zeytinyağı ile Edremit zeytinyağında başlayarak AB nezninde tescilli kıymetli ürünlerim olan Malatya kayısı ve Giresun tombul fındığını coğrafi işaret statüsünü güçlendireceğiz.” İfadelerini kullandı.
Aydın Valisi Yakup Canbolat da, Aydın’ın 32 tescilli ürünü bulunduğunu, bunlardan 8’inin menşei adı altında korunduğunu belirterek, “Aydın’ın bu eşsiz ürünü ile temsil edilmesi bizler için yalnızca bir guru meselesi değil aynı zamanda bu değeri korumak geliştirmek ve gelecek nesillere aktarmak adına büyük bir sorumluluk da taşımaktadır. Aydın ilinde tescilli 32 tane ürün bulunmaktadır. Bunlardan 8’i menşei adı altında tescillenmiş olup, her biri bölgesel ekonomimize değer katarken, kültürel mirasımızı da yaşatmaktadır. Aydın inciri, Aydın kestanesi, aydın memecik zeytinyağı ve Aydın Memecik zeytini gibi 4 önemli ürün AB nezdinde tescilli ürünler arasında yer almaktadır. Aydın Memecik Zeytinyağı ve Aydın Memecik Zeytini AB nezdinde menşei adın altında tescillenmiş olup Aydın'ın benzersiz iklimi, toprak yapısı ve üretim gelenekleri ile özdeşleşmiştir. Aydın olarak yıllardır tarımda kaliteye ve sürdürülebilirliğe önem veriyoruz. Ancak bu kaliteyi dünya pazarlarına güçlü bir marka ile taşıyamadığımız sürece hak ettiği ekonomik değeri elde etmemiz mümkün gözükmemektedir. Bugün burada attığımız bu adım bu farkındalığın somut bir göstergesidir” dedi.
Toplantının ardından teşekkür belgeleri ve hediyeler takdim edilirken, program Coğrafi İşaret Yönetişim Mekanizması Çalıştayı ile devam etti.
Toplantıya Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Muhammet Kasım Gönüllü, Aydın Valisi Yakup Canbolat, ADÜ Rektörü Bülent Kent, Türk Patent ve Marka Kurumu Başkanı Zeki Durak, WIPO Direktörü Prof. Dr. Habip Asan, Aydın Ticaret Borsası Başkanı Fevzi Çondur, Aydın Ticaret Odası Başkanı Hakan Ülken, Aydın Sanayi Odası Başkanı Gökhan Maraş, kurum müdürleri ve oda üyeleri katıldı.
