Dünya genelinde kırmızı et tedarikinin daralması, talebin ise güçlü kalmayı sürdürmesi fiyatları aylardır yukarı yönlü tutuyor. Özellikle ABD’nin uyguladığı gümrük tarifeleri, geniş alanlarda etkili olan kuraklık ve üretim süreçlerindeki maliyet baskıları, küresel et fiyatlarında belirgin bir artışa yol açıyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) son raporu, küresel et fiyat endeksinin ekim ayında gerilemesine rağmen sığır eti fiyatlarının yükselişini sürdüğünü ortaya koydu. Avrupa Birliği Komisyonu’nun güncel verileri de fiyatlardaki artışın coğrafyadan coğrafyaya değiştiğini, ancak genel eğilimin yukarı yönlü olduğunu doğruluyor. Bu tablo, gıda enflasyonunu artıran ana etkenlerden biri olarak dikkat çekiyor.
İngiltere, ABD ve AB’de et fiyatları rekor seviyelere çıktı
Avrupa Birliği’nin güncel verilerine göre küresel kırmızı et fiyatları ülkeler arasında keskin farklılıklar taşıyor. İngiltere’de 100 kilogram karkas et fiyatı 745,3 avro ile zirvede yer alıyor. Geçen yıl 600 avronun altında olan bu fiyatın yaz aylarında 800 avroyu aşması dikkat çekmişti. Yılın son çeyreğinde hafif düşüş yaşansa da fiyatlar bir yılda yaklaşık yüzde 25 arttı.
Dünyanın en büyük et üreticisi ve tüketicisi ABD’de de tablo benzer. 100 kilogram karkas et fiyatı ekim ayı itibarıyla 727,5 avroya ulaştı. Bir yıl önce 580 avro olan fiyatlar, son iki yıldaki dalgalı seyre rağmen yüzde 25’lik bir artış gösterdi. AB ülkelerinde ise fiyatlar 669,8 avroya kadar yükselirken, özellikle 2022’den 2024 sonbaharına kadar süren 500 avro bandının artık geride kaldığı ve bir yılda artışın yüzde 30’u aştığı görülüyor.
Brezilya ve Avustralya’da fiyatlar daha istikrarlı, ancak yön yukarı
Et üretiminde son yıllarda önemli bir ivme yakalayan Avustralya’da 100 kilogram karkas et fiyatı ekim ayında 431,7 avro olarak kaydedildi. Fiyatlar son bir yılda yüzde 13,7 arttı. Brezilya’da ise fiyatlar diğer ülkelere kıyasla daha düşük seviyelerde seyrediyor. 310,3 avro olan karkas et fiyatı daha istikrarlı bir görünüm sunuyor. Ancak ABD’nin gümrük tarifeleri nedeniyle Brezilya’nın ihracatının Asya’ya kayması, fiyatları yukarı çeken yeni bir dinamik oluşturdu. Yılın ilk yarısında Brezilya’nın ihracat fiyatlarında yüzde 20’yi aşan artış görüldü.
Bunun yanında ABD’de sığır varlığının 86 milyon seviyesine düşmesi, son 75 yılın en düşük rakamı olarak kayıtlara geçti. Üretimdeki daralmanın 2027–2028’e kadar telafi edilemeyeceği öngörülüyor. Bu durum ülkenin ithalat ihtiyacını artırırken, küresel fiyatları da etkiliyor.
Ticaret akışları değişiyor, talep güçlü kalıyor
Kuraklık, sert iklim koşulları ve artan yem maliyetleri pek çok ülkede üretim çarklarını zorladı. Özellikle ABD ve Çin’de talebin yüksek seyretmesi, üretim tarafındaki daralmayla birleşince fiyatları daha da yukarı taşıdı. Çin’in sığır eti ithalatının 2024’ün ilk yarısında yüzde 24 artması, küresel fiyat baskısını güçlendiren bir başka unsur oldu. Uzmanlara göre, kırmızı et fiyatlarının geleceğini sürü yenileme çalışmaları, ülkelerin ticaret politikaları ve tüketici eğilimleri belirleyecek. ABD’de yönetim, otlak alanlarının genişletilmesi ve kritik sığır limanlarının yeniden açılmasıyla fiyatların 2026’ya kadar düşmesini hedefliyor.
Türkiye’de kırmızı et fiyatları Avrupa’nın gerisinde artıyor
Türkiye’de ise tablo küresel ortalamanın biraz dışında seyrediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Et ve Süt Kurumu’nun düzenli izlediği piyasada, son 8 ayda avro bazında fiyatların düştüğü görülüyor. Mart ayında kilogramı ortalama 10,88 avro olan karkas et, kasım itibarıyla yüzde 11,2 gerileyerek 9,66 avroya indi. Nihai tüketiciye yansıyan fiyatlarda da benzer bir tablo mevcut. Avrupa’da kasım ayında ortalama 16,13 avro olan kuşbaşı et, Türkiye’de 13,13 avro seviyesinde bulunuyor. Bu durum Türkiye’nin kırmızı et fiyatlarında Avrupa’ya kıyasla daha düşük bir artış hızına sahip olduğunu gösteriyor.