Türkiye genelinde Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Ulusal Yenidoğan Tarama Programı, erken teşhisle bebeklerin yaşamını kurtarmaya devam ediyor. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Hastanesi Çocuk Metabolizma Bilim Dalı Başkanı Doktor Öğretim Üyesi Emine Göksoy, programın yenidoğan sağlığı açısından hayati bir rol üstlendiğine dikkat çekti. Doğumdan hemen sonra yapılan tarama testleri sayesinde birçok hastalığın erken dönemde tespit edilebildiğini belirten Göksoy, bu sayede bebeklerde kalıcı hasarların önüne geçildiğini vurguladı. Ulusal ölçekte sürdürülen program, yalnızca bireysel sağlık açısından değil, toplum sağlığı açısından da önemli kazanımlar sağlıyor.
Hangi hastalıklar tarama kapsamında yer alıyor?
Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen Ulusal Yenidoğan Tarama Programı kapsamında birden fazla ciddi hastalık için tarama yapılıyor. Fenilketonüri, biyotinidaz eksikliği, konjenital hipotiroidi, konjenital adrenal hiperplazi, kistik fibrozis ve spinal müsküler atrofi (SMA) bu hastalıklar arasında yer alıyor. Bu hastalıkların büyük bir bölümü, erken dönemde fark edilmediğinde bebeklerde ağır ve kalıcı sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Tarama programı sayesinde belirtiler ortaya çıkmadan tanı konulabiliyor ve tedavi süreci erkenden başlatılabiliyor. Bu durum, bebeklerin sağlıklı bir yaşam sürmesi açısından kritik önem taşıyor.
Bir damla kanla erken tanı mümkün
Doktor Öğretim Üyesi Emine Göksoy, tarama sürecinin oldukça basit ancak etkisinin çok büyük olduğunu ifade etti. Doğumdan sonraki ilk birkaç gün içinde bebeklerden alınan bir damla topuk kanının, birçok ciddi hastalığın erken dönemde tespit edilmesini sağladığını belirten Göksoy, “Bu sayede tedaviye zaman kaybetmeden başlanabiliyor. Erken tanı, kalıcı hasarların önüne geçilmesinde en önemli faktör” dedi. Uygulamanın kolay ve güvenli olması, programın yaygın şekilde uygulanmasına da olanak tanıyor.
Ailelerin bilinçli katılımı büyük önem taşıyor
Programın başarısında ailelerin rolüne de dikkat çeken Dr. Göksoy, yenidoğan taramalarının ihmal edilmemesi gerektiğini vurguladı. Ailelerin tarama testleri konusunda bilinçli olmasının, erken teşhis zincirinin en önemli halkalarından biri olduğunu belirtti. Göksoy, “Bu programlar sayesinde pek çok bebeğin hayatı kurtuluyor ve sağlıklı nesillerin yetişmesine zemin hazırlanıyor” diyerek Ulusal Yenidoğan Tarama Programı’nın önemini bir kez daha hatırlattı. Uzmanlar, taramaların zamanında yapılmasının bebeklerin geleceği açısından belirleyici olduğunun altını çiziyor.
