İklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki etkileri her geçen gün daha net biçimde ortaya çıkıyor. Son olarak bilim insanları, küresel ısınmanın hayvanlardan insanlara bulaşan hastalıklar üzerindeki etkisini mercek altına aldı. Londra Doğa Tarihi Müzesi tarafından yürütülen kapsamlı araştırmada, Dünya 1,5 derecelik küresel ısınmaya doğru ilerlerken iklim değişikliğinin zoonotik hastalıkların risk haritasını yeniden şekillendirebileceği tespit edildi. Araştırma, iklim koşullarındaki değişimlerin hastalık taşıyıcı canlılar ve onların yaşam alanları üzerinde önemli sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekiyor.
Zoonotik Hastalıklar ve İklim Bağlantısı
Araştırmada, hayvanlardan insanlara bulaşan ve “zoonotik” olarak adlandırılan hastalıklar ele alındı. Yüzlerce bilimsel çalışmayı inceleyen araştırmacılar, 53 zoonotik hastalık için ayrıntılı iklim ve hastalık verileri topladı. Buna karşın dünyada bilinen 816 zoonotik hastalıktan yalnızca yaklaşık yüzde 6’sında iklim değişikliğinin etkilerinin bilimsel olarak incelendiği belirlendi. Bu durum, konuya dair halen ciddi bir bilgi boşluğu bulunduğunu da ortaya koydu. Bilim insanları, özellikle iklim krizinin hızlanmasıyla birlikte bu alandaki çalışmaların artırılması gerektiğini vurguluyor.
Sivrisinek, Kene ve Pireler Öne Çıkıyor
Araştırmanın dikkat çeken bulgularından biri, sivrisinek, kene ve pire gibi hastalık taşıyıcı canlıların iklim değişikliğinden doğrudan etkilenmesi oldu. Sıcaklık, yağış ve nem oranlarına duyarlı olan bu canlıların yaşam alanları, değişen iklim koşullarıyla birlikte genişleyebiliyor. Daha sıcak bir Dünya’da hava koşullarının farklılaşmasının, bu türlerin yeni bölgelere yayılmasına ve dolayısıyla hastalık riskinin artmasına neden olabileceği belirtildi. Özellikle sivrisinek kaynaklı zoonotik enfeksiyonların riskinin, yüksek sıcaklıklar nedeniyle neredeyse iki katına çıkabileceği ifade edildi.
Habitat Değişimi İnsanları ve Vahşi Yaşamı Yaklaştırıyor
Araştırmada, iklim değişikliğinin hayvanların doğal yaşam alanlarını dönüştürdüğüne de dikkat çekildi. Birçok türün habitatının değişmesi, insanlarla vahşi yaşam arasındaki mesafeyi azaltabiliyor. Bu yakınlaşma, zoonotik hastalıkların insanlara bulaşma olasılığını artıran önemli faktörlerden biri olarak öne çıkıyor. Yüksek sıcaklıkların, sivrisineklerin gelişim sürecini hızlandırmasının yanı sıra bazı bölgelerde kemirgen popülasyonlarını artırabileceği de vurgulandı. Bu durum, hastalık taşıyıcı zincirin güçlenmesine yol açabiliyor.
Veba Örneğiyle Risk Açıklandı
Araştırmanın yazarlarından David Redding, iklim değişikliğinin etkisini somut bir örnekle açıkladı. Redding, vebanın kemirgenler ve onlardan beslenen pireler arasında dolaşan bir bakteri nedeniyle ortaya çıktığını hatırlatarak, sıcaklığın bu sistemi doğrudan etkilediğini belirtti. Daha sıcak koşulların bazı bölgelerde kemirgen sayısını artırabileceğini ve pirelerin gelişimini hızlandırabileceğini ifade eden Redding, bunun da hastalığın bulaşma ihtimalini yükselttiğini dile getirdi. Araştırmanın sonuçları, saygın bilim dergilerinden Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS)’ta yayımlandı.
