Bazı ülkeler vardır, adını pek duymamışızdır bile, ama ilk gördüğünüzde anlarsınız ki burası farklı ve kendisine sizi çeken bir ülke.
İşte bunlardan birisi benim için kesinlikle Makedonya.
Aslımın, kütüğümün geldiği yer.
Sizi, bir Makedonya göçmeni olarak biraz tarihe, biraz da Balkanlar gezi turuna çıkarmak istiyorum.
***
FYROM, ya da en çok bilinen adıyla Makedonya, Eski Yugoslav Cumhuriyetlerinden birisi. Arnavutluk, Kosova, Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan arasında sıkışmış, 670,000 nüfuslu küçük bir ülke.
Ülkenin kendi adı, Yunanistan’la arasında uzlaşılması neredeyse mümkün olmayan bir sorun. Makedonya’nın varisi ve bu ismi kullanım hakkının kendisinde olduğunu düşünen Yunanlılardan dolayı, ülkenin Avrupa Birliği’ne girmesi zor olacak gibi görünüyor. Makedonya, pek bilinmese de lezzetli peynirlere sahiptir. Kaşkaval peyniri, beyaz salamura peynir, urda peyniri ve dövülmüş peynirleri ile ünlüdür. Sadece kahvaltılarda değil, günün her saati atıştırmalık olarak tüketilebilirler. Hem lezzetli hem de makul fiyatlı bir hediyedir.
***
Makedonya, beş asırdan fazla bir süre (1371-1912) Osmanlı egemenliğinde kalmış bir Balkan ülkesidir. Balkan topraklarına 14. yüzyılda ulaşan İslam dini, sonraki yüzyıllarda da siyasi ve kültürel bir güç olarak bölgede hâkim din statüsünü korumuştur. 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarına kadar devam eden Müslümanların ve İslam’ın bölgedeki hâkimiyeti, Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’dan çekilmeye başlamasıyla birlikte azalmaya başlamıştır.
Ayrıca bir asırdan daha az bir zaman diliminde Balkan Savaşları ve birinci ve ikinci dünya savaşları gibi Balkan coğrafyasının büyük kayıplar verdiği yıkıcı savaşlardan sonra bölgenin demografik yapısında büyük değişiklikler yaşanmıştır. Bilhassa bölgede kurulan Yugoslav Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nin Komünist yönetimi altında, Müslüman halk kötü muamele ve baskılara maruz kalmış, bunun sonucu İslam dininin sosyal alandaki varlığı büyük ölçüde azalmıştır. Osmanlı’nın terk ettiği Balkan topraklarında kalan Müslümanların göçe zorlanması veya katledilmesi sonucu Müslüman nüfus bölgede azınlık statüsüne gerilemiştir.
MAKEDONYA SOYU NEREDEN GELİR?
Antropolojik olarak Makedonlar, Balkanlarda tarih öncesi ve tarihi demografik süreçleri temsil eden genetik soya sahiptir. Bu tür soy da genellikle diğer Güney Slavları olan Bulgarlar, özellikle, Sırplar, Boşnaklar, Karadağlılar ve aynı zamanda kuzey Yunanlar ve Rumenler bulunur.
MAKEDONYA’DA MÜSLÜMAN NÜFUSU
Bugün Makedonya’da resmî istatistiklere göre Müslüman nüfusun %34 oranında olduğu ifade edilmektedir. Ancak gerçek rakamların bundan çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Makedonya Müslümanlarının %75’ini Arnavutlar, %13’ünü Türkler ve kalanını da Makedon ve Slav asıllı Müslümanlar oluşturmaktadır. Müslümanların büyük çoğunluğu Sünni Müslümanlardır ve Hanefi mezhebine mensuptur. Bunun yanı sıra, Makedonya’da Bektaşi ve Halveti tarikatlarının da var olduğu bilinmektedir.
BALKAN SAVAŞLARI
Balkan Savaşları, Osmanlı Devleti’nin bir nevi felaketidir. Osmanlı Devleti 1912- 1913 yıllarında Balkan Devletleri ile yaptığı savaşlarda ağır mağlubiyetler almıştır. Devlet, burada sahip olduğu toprakların büyük bir kısmından çekilmek zorunda kalmış, kesintisiz beş asır süren hakimiyetini de kaybetmiştir.
Balkan Savaşları’nın ardından kaybedilen topraklarda kalan Müslüman/Türklerin bir kısmı zulüm ve katliama maruz kalmış, bir kısmı da göç yollarında can vermiştir. Bu savaşta kurtulabilenler, anavatanlarına yani Anadolu’ya hicret etmek zorunda kalmış ve burada iskân edilmişlerdir.
NEDEN AYDIN?
Babaannem ve dedem Makedonya savaşları sırasında oradan göç etmiş bir kısım göçmen. Akraba ve çevremizin bir kaçı İstanbul, bir kaçı İzmir, bir kaçı da Aydın’a yerleşmiş. Burada tanıdık oldukları için birbirlerine uygun görülen ve evlenen babaannemle dedem, güzel memleketlerinden koparıldıkları için epey üzgünler ve her zaman bizlere oraları gözleri dola dola anlatırlar.
Bir gün oralara gidip asıl memleketimizi görmek dileğiyle…
Sağlıkla kalın...
