Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılına ilişkin su ve atık su istatistiklerini yayımladı. Verilere göre belediyeler, imalat sanayisi iş yerleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri, maden işletmeleri ve köyler tarafından su kaynaklarından toplam 20,3 milyar metreküp su çekildi. Çekilen suyun önemli bir kısmı, özellikle termik santrallerde kullanılan soğutma suyu nedeniyle denizlerden sağlandı. Tatlı su kaynakları ise toplam su çekiminin yüzde 45,4’ünü oluşturdu. Belediyelerin içme ve kullanma suyunda tatlı suya bağımlılığı, yıllar içinde yine yüksek seviyelerde seyretti.
Tatlı suyun yüzde 81’i belediyeler tarafından kullanıldı
Açıklanan verilere göre tatlı su kaynaklarından çekilen suyun yüzde 81’i belediyeler tarafından kullanıldı. İmalat sanayisi yüzde 7,3’lük payla ikinci sırada yer alırken, maden işletmeleri ve OSB müdürlükleri yüzde 5,8’lik bir kullanım oranına sahip oldu. Köylerin kullanım oranı yüzde 4,3, termik santrallerin payı ise yüzde 1,6 olarak kaydedildi.
Su çekiminde denizlerin payının yüksek olmasında, deniz suyunun özellikle enerji üretim tesislerinde soğutma amaçlı yoğun biçimde kullanılması belirleyici oldu. Nitekim denizden çekilen suyun yüzde 93,8’i yalnızca bu amaçla temin edildi.
Atık suyun yüzde 75,9’u denizlere deşarj edildi
2024 yılında doğrudan alıcı ortamlara toplam 17,2 milyar metreküp atık su deşarj edildi. Atık suyun yüzde 75,9’u denizlere, yüzde 19,5’i ise akarsulara bırakıldı. Daha düşük oranlarda da olsa barajlara, göl ve göletlere, foseptiklere ve araziye de deşarj yapıldığı kayıtlara geçti.
Denize bırakılan atık suyun yüzde 80,1’inin soğutma suyundan oluşması, enerji tesislerinin yine atık su yükünde belirleyici olduğunu gösterdi. Atık suyun yüzde 50,2’si termik santrallerden, yüzde 31,9’u belediyelerden, yüzde 13,8’i ise imalat sanayisi iş yerlerinden kaynaklandı. Soğutma suları hariç tutulduğunda ise doğrudan deşarj edilen atık suyun yüzde 78,3’ünün arıtıldığı bildirildi.
İçme suyu hizmeti nüfusun yüzde 98,8’ine ulaştı
Türkiye’deki 1401 belediyenin 1397’si içme ve kullanma suyu şebekesiyle hizmet verdi. Böylece içme suyu hizmeti alan belediye nüfusunun toplam belediye nüfusuna oranı yüzde 98,8’e ulaştı.
Belediyeler tarafından su kaynaklarından toplam 7,5 milyar metreküp su çekildi. Bu suyun yüzde 39,8’i barajlardan, yüzde 29,8’i kuyulardan, yüzde 16,8’i kaynaklardan ve yüzde 9,6’sı akarsulardan temin edildi. Göl, gölet ve deniz gibi diğer kaynakların toplam içindeki payı yüzde 3,9’da kaldı.
Kaynaklardan çekilen suyun 4,4 milyar metreküpü içme ve kullanma suyu arıtma tesislerinde arıtıldı. Arıtılan suyun yüzde 96,7’sine konvansiyonel, yüzde 2,9’una gelişmiş, yüzde 0,4’üne fiziksel arıtma uygulandı.
Kanalizasyon hizmeti genişledi, atık suyun yüzde 85,4’ü arıtıldı
Belediyelerin 1379’unda kanalizasyon şebekesi bulunduğu tespit edildi. Böylece kanalizasyon hizmeti alan nüfus oranı yüzde 92,8 oldu. Kanalizasyon şebekesinden toplanan yıllık 5,8 milyar metreküp atık suyun yaklaşık yarısı akarsulara, yüzde 37,9’u ise denize deşarj edildi.
Bu atık suyun 4,9 milyar metreküpü arıtma tesislerinde arıtılırken, kullanılan yöntemlerde gelişmiş arıtma yüzde 53,8 ile ilk sırada yer aldı. Belediyelerde arıtılan atık suyun yüzde 1,3’ü yeniden kullanılarak sanayi ve tarımsal sulamada değerlendirilme imkânı buldu.
Büyükşehirlerde günlük kişi başı su tüketimi
Belediyeler tarafından şebekeye çekilen kişi başı günlük ortalama su miktarı 255 litre olarak hesaplandı. Üç büyük şehirde ise tablo şöyle oluştu:
İstanbul: 203 litre
Ankara: 270 litre
İzmir: 215 litre
Kanalizasyon şebekesine deşarj edilen kişi başı günlük ortalama atık su miktarı 210 litre olurken, İstanbul 291 litreyle bu alanda da en yüksek değeri gösterdi.
