Ülkemiz tarımsal üretiminin hemen her bakımdan bir önceki sezon üretimi ve ekonomik değeri ile doğrudan ilintisi bulunmaktadır.
UZZK’ya göre inandırıcı ve gerçek olmayan rekolte tahmin ve tespitlerine göre sofralık zeytin üretimi 2021'de yaklaşık 556 bin ton iken 2022'de yüzde 32 artışla 736 bin tona, zeytinyağı üretimi de aynı dönemler itibarıyla yüzde 79 artışla 236 bin tondan 422 bin tona yükseldi.
UZZK,iş insanı,işletmeci ve ihracatçının kuruluşu olarak her dönem zeytin ve zeytin yağı rekoltesini olduğundan çok daha yüksek göstermek ister ki üreticinin elinden ürününü düşük fiyatlara satın alabilsin.
UZZK verilerinin aksine 2022 yılı için Ticaret Bakanlığı UZZK’dan 100 bin ton eksiği ile , Kasım 2022-Temmuz 2023 arasında Türkiye’nin toplam zeytinyağı ihracatı bir önceki sezonun aynı dönemine göre 136 bin 500 ton olduğunu açıklandı.
2022 yılında üretici elinde zeytinyağı fiyatları toptan ve 0,5 asit olmak üzere 75 TL ortalamada seyretti.
Üreticinin perakende satış fiyatı ise 80 TL ile 150 TL aralığında değişiklik gösterdi. Orta sınıf yemeklik sızma zeytinyağını asgari 80 TL olarak gerçekleşti. Sezon ilerleyip 2023 sezonu gerçek zeytin ve zeytinyağı rekolteleri ortaya çıktıkça fiyatlar 200TL sınırını aştı.
Avrupa ülkeleri arasında zeytinyağı üretiminde ilk sırayı İspanya alıyor. Bu ülke normal dönemlerde AB zeytinyağı üretiminin yarıdan fazlasını gerçekleştiriyor. İspanya'yı, İtalya, Yunanistan ve Portekiz takip ediyor.
5 yıl öncesinde İspanya'nın zeytinyağı üretimi 1 milyon 790 bin ton seviyesindeyken son hasat dönemi olan 2022-2023'te üretim bu rakamın yaklaşık 3'te 1'ine düştü. 2021-2022 döneminde İspanya'nın zeytinyağı üretimi 1 milyon 491 bin ton seviyesindeyken, 2022-2023 hasat döneminde yarıdan daha fazla azaldı. İspanya'nın zeytinyağı üretimi 2022-23 döneminde bir önceki sezona göre yüzde 56 azalarak 663 bin tona kadar geriledi.
İtalya'da da zeytinyağı üretimi önceki yıl 329 bin tonken geçen yıl yüzde 27 azalarak 241 bin tona indi. Benzer biçimde Portekiz'de de önceki yıl 206 milyon ton olan zeytinyağı üretim yüzde 39 azalarak 126 bin tona geriledi.
Avrupa'nın önemli zeytinyağı üreticilerinden sadece Yunanistan'ın üretimi geçen yıl önceki yıla kıyasla yüzde 47 oranında artarak 232 bin tondan 340 bin tona çıktı.
Maliye ve Ticaret Bakanlıkları kanalıyla iç piyasalarda zeytinyağı fiyatlarının yükselmesi gerekçe gösterilerek 1 Ağustos’tan 31 Ekim 2023’e kadar dökme ve varilli zeytinyağı ihracatı yasaklandı. Ticaret Bakanlığı'ndan söz konusu kısıtlama ile ilgili yapılan açıklamada dünyada azalan zeytinyağı rekoltesinin sebep olduğu artan dış talep ve dünya fiyatları sebebiyle önemli ölçüde yükselen dökme ve varilli zeytinyağı ihracatının yurt içi tüketici fiyatlarına olan olumsuz etkisinin devam ettiği kaydedildi.
Ancak bundan da sonuç alınamadı. Piyasalardaki fiyat hareketlerinin kontrolünü kaybeden hükümet 2022-2023 sezonu sonunda zeytinyağının 250 TL’ye yükselmesine neden oldu.
