Aydın Eski Eserleri Sevenler Derneği olarak sürekli gündemde tuttuğumuz Aydın’ın tarihi yapılarının korunmasına ve günümüze kazandırılmasına ilişkin kaleme aldığım bir dizi köşe yazılarımdan sonra, geçenlerde Efeler belediyesinin Aydın’a kazandırdığı KİTAP KAFE açılışında büyük keyif aldık.
Yine bu hafta içinde Aydın da intiharlar konusunda EFELER BELEDİYESİ tarafından yapılan araştırmanın sonuçlarının kitap haline getirilerek basına tanıtıldığı bu “ çok güzel hareketler “ için Efeler belediyesini ve Başkanı adaşım M.Fatih ATAY ‘ı kutluyorum.
Yine bu çalışma grubunun sunumu yapan ADÜ Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof .Dr.Kayhan DELİBAŞ , konuşmasının sonunda şu üç noktaya değindi ,intihar nedeni olarak,
-Gelir dağılımındaki düzensizlik, yani yoksulluk,
-Toplumsal güvensizlik , öyle ki, araştırma sonunda “başka insanlara güveniniz” sorusuna yanıt , % 5 güvendiğini, % 85 güvenmediğini açıklamış.
-Gelecek endişesi.
İşte bu üç neden insanların hayata güvenini, hayata olumlu bakışını yitirmesine neden olan ciddi intihar sorunları arasında .
Çözümü ise yine her zaman dediğim gibi, “ çaresizseniz, çare yine sizsiniz..!”
Bu konuda yasa çıkarma yetkilisi merkezi idare gelir dağılımındaki düzensizliğin sorumlusudur.
Bunun iyileştirilmesiyle düzelecek alım satım standardı, toplumda gelecek endişesini ve insanların birbirine güvenini sağlayacağı kesindir.
Yerel yönetimlere düşen görev ise, intihara eğilimli , sorunlu kişileri ,aileleri mahalle muhtarları ile tespit ederek,
Aile terapisiyle sağaltım yapılacak merkezler oluşturulmasıdır.
Efeler belediye başkanı ATAY, bunun müjdesini vererek , bir danışma merkezi açacaklarını açıkladı.
Cehaletin de etkili olduğu bu çaresizliği ortadan kaldırmak için okumak, kitap vazgeçilmezimiz ve olmazsa olmamızdır.
Aydın tarihini, kültürünü , tarihi mekanlarını sahip çıkarak , kütüphaneleri ,kitap kafeleri en yoğun şekilde ailecek kullanmalıdır.
Çünkü eğer anneler öğrenirse, herkese öğrendiklerini öğretir.
Aydının bu eğitim, kültür ve Tarih seferberliğine kaldığımız yerden devam edilmelidir.
Bu köşe yazarınızın da , aralarında bulunduğu Aydın’ı sevenler,ve Aydın sevdalıları hazırladıkları dosyaları ve proje maliyetleri ile takım halinde, geçmiş dönemlerde Valiliğimize ve ilgisi nedeniyle Proje Koordinatörü Kültür ve Turizm Müdürlüğüne iletmiştik.
Hemen kollarını sıvayarak , Müdürlük çalışanlarıyla beraber
Çok hızlı ve başarılı girişimlerde bulunulmuştu.
Ama proje yönetimi bir çok kurum ve Müdürlüklerin yetki alanında kaldığından ,
Hatta o kurumların içinde de farklı bir çok alt disiplinlerin karar alma süreçlerine bağlı olduğundan ya Bürokrasiye takıldı , ya da bütçeye sonunda da ,yeşeren bu heyecan erozyona uğradı...!
Öncelikle Aydın’ın Kültür ve Tabiat Varlıkları gezip gördüğüm komşu il ve ilçelere göre adeta terk edilmiş, yapısal ve tarihi kültürel ve sanat mirasımızın ,geç de olsa farkına vardık.
Bir çoğuna yerel ve merkezi idareler tarafından el atıldı.
Ama daha bekleyen onca yapı kurtarıcısını bekliyor.
Bunlardan biri de , Efeler’de en merkezi yerde müze veya kültür evi veya “resim ve sergi salonu “ olarak kullanılabilecek SALCIOĞLU KONAĞI gibi..!
Aydın’ın tanınan Salcıoğlu ailesine ait bu yapı beycami karşısında Aydın’ın markası ve örnek bir tarihi olacak nitelikte.
Ancak, bu ve benzer yapıların çoğu mirasçıların elinde ilgisiz kalan özel konak ve konutlar olması nedeniyle , yasal gereklilikler yerine getirilmeden ,kamuya kazandırılması gerekiyor.
Her şeyi Ankara’dan beklemeye gerek yok…!
yerel yönetimler bütçeleriyle gerçekleşebilecek projeler.
Aydındaki gibi Büyükşehir’e dönüşen illerde Valilik bünyesinde kurulu Yatırım İzleme Koordinasyon Müdürlükleri yürütebilir.
Belediyelerin emlak vergilerinden toplanan % 5 oranındaki kesintilerle oluşan
“kültür ve Tabiat varlıklarını Koruma Fonunu “ ödenekleri ile yapılacak öylesine iş var ki..!
Tarihi mirasımızın kamuya ve Aydınlılara kazandırılması için,
Buradan Valilik ve Büyükşehir ile İlçe belediyelerine seslenmek istiyorum.
Aydın’ın tarihi ve kültürü adına neler yaptınız..?
Biliyorum bazı Belediyeler örneğin Büyükşehir,Nazilli ve Efeler ile İncirliova ve Söke bu soruyu çok rahat yanıtlayacaklar..!
Ama diğer belediyeler kentlilik bilinci içinde kültür ve tarihinin farkında olmadığından ,sadece yol su ve çöp ile uğraşmayı belediyecilik sandığından , Aydın’ın ve ilçelerinin tarihi unutulmaya ve hafızası silinmeye devam ediyor.
Hani “ayranım yok içmeye ,..” diye başlayan sözdeki gibi..!
Oysa kent içinde yapılacak öyle işler var ki..!
Bu projenin bir tarafı halkımız, diğer tarafı Belediyelerimiz..!
Kapanan belediyelerin bağlı olduğu ilçelerin belediye başkanları ve karar verecek yöneticileri tarihimizi ve kültürümüzü gelecekle buluşturmak üzere kent kültürünü ve kimliğini önce belediye çalışanlarına sonra da, seçmenlerine ve hemşehrilerine aşılamalıdır.
İşte bu nedenle eğitimin taşımalı olduğu mahallelerde ( eski köylerde ) atıl durumda bulunan eğitim binalarına talip EFELER BELEDİYESİNE tahsisi sağlanarak toplumsal hizmetlerin siyaset ayırımı yapılmadan yürütülmesinin sağlanması, kamu yararınadır.
Aydının tarihi yapıları unutulup gitmemeli, yıkılıp yitirilmemelidir
İşte unuttuklarımızdan ve yıktıklarımızdan, bugün Adliye binası yerindeki Atatürk’ün içinde konakladığı ve akşam yemeği yediği Aydın Vali Konağı konut binası.
Bir zamanlar macar ustalar tarafından inşa edilmiş ender güzellikteki bu yapı , maalesef yıkılarak , yerinde Aydın Adliyesi yükseldi 1950 lerde.
Oysa tarihe duyarlı yöneticiler olsaydı, bu dilbarım konak ne güzel bir anı olurdu.
Aydında bir örneği Büyükşehir ve Didim belediyesinde hayat geçen, ağır bürokrasisi bulunan “ Kültür varlıklarını Koruma Kurullarının” bazı yetkilerinin devredildiği KUDEP adı verilen birimler her belediyede mutlaka kurulmalıdır.
Aydınlı bürokratların Aydın’a ve sorunlarına , kendiliğinden proje geliştirerek ve benimseyerek değil, yukarıdan talimat bekleyerek harekete geçtiklerini maalesef üzülerek görüyor ve izliyorum.
Oysa bürokrasinin , STK ‘lar ile işbirliği içinde nice başarılı projelere imza atabileceğinin örnekleri vardır.
Yerelde işbirliğinin nice güzel örneklerini gördüm 50 yıl önce ..
yarım asır önce 1970 lerde yonca armalı Aydınspor futbolcuları hep amatör takımlardan yetişen Aydınlı gençlerden seçilirdi.Aydın dışından çok az futbolcu gelirdi.
Bu öz Aydınlı topçular haftada bir canlarını , ayaklarını kramponlarına takarak,
Formalarında terlemeyen , sahada basılmadık yer bırakmazlardı.
Çünkü eğer iyi oyun sergilemezlerse, ertesi gün Bulvara çıkıp yürüyemez,
Ya da en yakınından, akrabalarından ve mahalle baskısından kurtulamazdı.
İşte Aydın’a hizmet için sınır tanımayan Aydın Sevdalıları olarak BÜROKRASİ ve STK lar birlikte işbirliği içinde başarılı olmağa mahkumuz.
Ama başarı için her kurumun aynı heyecanı duyması “olmazsa olmazımızdır “
Her yere Sayın Vali’nin yetişmesi elbette zor.
Sivil Toplum Kuruluşları işte tam burada görev bekliyor.
Ama sayın Vali, artık bu konuda zaman artık geriye çalışıyor.
Valiliğimizde nasıl,Çevre Komsiyonu, Toprak komisyonu, İstihdam komisyonu gibi,
Gelişmeye yönelik kurullar ve benzeri çalışma grupları olduğu gibi,
Daha çok geç kalmadan , Aydın tarihi yok olmadan,
Valilik yetkisi ve oluruyla, acilen ,AYDIN TARİHİ VE KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA VE SÜRDÜRME KOMİSYONU oluşturulmalıdır.
Çünkü Devlet gücü ve kaynakları olmazsa, sonuca gidilmesi imkansızdır.
Gönüllü STK ‘lar İlçe Belediyeleri ,Vakıflar ,ADÜ ve AYTO ve Baro, Borsa ile Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği ve diğer kurumlar ,bir araya gelerek mevcut projeler, daha da geç kalmadan bir an önce, hayata geçirilmelidir.
Dünyada ender tarihi yapılardan olan ancak tavanından taş düşme riski olduğu için kapalı olduğu açıklanan Tralleis antik kenti altındaki , ARSENAL , askeri sığınak ve deposunun kafes tel içine alınacak tedbirlerle hemen Turizme açılmalıdır,
Hala ören yeri statüsü kazanamayan TRALLES üzerindeki tüm sivil ve askeri yapılar taşınarak, kazı eserleri sergilenmek üzere tarihi Sanat Okulu binası müzeye dönüştürülerek, Tralles kazı çalışmalarına mekan kazandırılmalı ve ören yerinin Aydın’a bakan güney tarafı seyir ve dinlenme , rekreasyon alanı olarak düzenlenmelidir.
Kent içindeki tarihi DDY deposu ( Halen Devlet malzeme Ofisi tarafından kullanılan pirinç deposu ) , Türk Sanatları (minyatür,ebru ve Aydın el sanatları ) ve mükemmel bir resim ve heykel müzesi olarak restore edilerek değerlendirilmelidir.
Kent içindeki tarihi Askerlik daire Başkanlığı binası ve geniş bahçesi , “devlet konukevi” veya “ Kuvvayi Milliye Araştırma merkezi ve Müzesi “ olarak Aydın tanıtımında örnek bir merkez oluşturulmalıdır.
Tarihe tanıklık eden Hasanefendi mahallesindeki Paşa Konağı , Veysipaşa mahallesindeki Eyüp Şahin Konağı ile Cemal Çiftçi Konakları sahipleri ile anlaşarak aynı isimlerle korunmalı ve sahipleri onore edilerek içinde anılar Aydınlılarla paylaşılmalı , Turizm ve tanıtım çalışmalarında değerlendirilmelidir.
Görüldüğü gibi fikir ve proje çok ama, içinde devlet yoksa tüm bunlar bir hiç..!
Aydın tarihi, daha geç kalmadan ayağa kaldırılmalı, projeler dosyalarda kalmamalı..!
SÖZÜN ÖZÜ :
TARİH GEÇMİŞTEN GELECEĞE BİR KÖPRÜDÜR.
GEÇMİŞİNİ BİLMEYENİN GELECEĞİ MEÇHULDUR.
MEHMET ÖZÇAKIR
P.K:110 EFELER – AYDIN
GSM : 0.542.7608691
