Haftasonunu Denizli’de geçirmem sebebiyle şehrin merkezinde bulunan devasa Denizli Horozu heykeli oldukça ilgimi çekti ve araştırmaya başladım.
Denizli horozu, Denizli iline özgü, yerel tavuk ırklarından biri ve horoz ırkıymış. Uzun ve ahenkli ötüşüyle diğer ırklardan ayrılıyor. Yöre halkının yetiştirmek için uzun öten horozları tercih etmesiyle zamanla kendiliğinden oluşmuş bir ırk.
Osmanlı zamanında Arnavutluk'tan getirilen uzun öten Berat horozunun Denizli'de yerli ırklarla karışması ile oluştuğu iddia ediliyor. Fakat vücut yapısı, renk ve görünüş açısından bir benzerlikleri yok. Denizli çevresinde çıkarılan MS 2. yüzyıla ait yazıtlarda horoz motiflerine rastlanmakta. Denizli horozlarının birinci yıldaki ötüş uzunluğu 20-25 sn uzunluğunda. Canlı ağırlığı 3-3,5 kg olan horozların gözleri siyah sürmeli.
RENK, İBİK VE VÜCUT YAPISINA GÖRE 3 GRUBA AYRILIYORLAR
Renklerine göre altı tipi vardır: Pamukkır, demirkır, al, siyah, kınalı, kürklü.
Vücut tipine göre: Yüksek boyun, küpeli, sülün olmak üzere üç tipi bulunur.
İbik durumuna göre: Dar ibik, geniş ibik tipleri bulunur. Gül ibik tipi zamanla kaybolmuş.
Horozların ses tonları üçe ayrılır; davudi, ince, kalın. Ötüş niteliğine göre; hüzünlü ses, net ses, dalgalı ses, cırtlak ses olarak dörde ayrılır. Ötüş sırasında vücut şekline göre; Kurt ötüşü, Aslan ötüşü, pus ötüşü, yiğit ötüşü gibi sınıflandırma yapılır. Kesik-kesik ötüş tipi yalancı ötüş olarak adlandırılır ve makbul değildir.
Tavukları 2-2,5 kg ağırlığında, yumurta verimi yıllık 90-130 adettir. Yumurtlamaya 6. ayda başlarlar. Yumurta ağırlığı 55-60 gramdır. Tüyleri genelde siyahtır, boyunlarda kirli beyaz, kırçıllı renk bulunabilir. Bacaklar gri, gözler sürmeli ve siyahtır. Civcivleri ilk başta siyahtır. Bir ay sonra tüylerini dökerler, 15 gün tüysüz kaldıktan sonra yeni tüyleri çıkmaya başlar. Yeni tüyleri siyah olanlar tavuk, renkli olanlar horozdur. Denizli horozu ırkının korunması ve çoğaltılması için çalışmalar yapıldığını da öğrendik.
Denizli horozu, 15-20 saniye hatta daha uzun süre de ötebilir. Süre uzadıkça, nefesi kontrol etmeleri zorlaşıyor. Hatta bir zaman sosyal medyada viral olan ‘Denizli horozu’nun bayılana kadar öttüğü videoyu da hatırlarsınız.
Güzel ve anlamlı bir geziydi benim için. Sağlıcakla kalın…
